Wszyscy słyszeliśmy o kofeinie czy białkach w proszku. Jednak zarówno w składzie napojów energetycznych, jak i wielu suplementów diety przeznaczonych dla sportowców, możemy znaleźć już mniej kojarzoną nazwę - "tauryna". Czym dokładnie jest ten tajemniczy związek?

Czym jest tauryna?

Tauryna, której nazwa systematyczna brzmi kwas 2-aminoetanosulfonowy, to organiczny związek chemiczny należący do aminokwasów biogennych. Nie tworzy jednak białek - jest aminokwasem siarkowym, co oznacza, że nie ma kwasowej grupy karboksylowej, ale grupę sulfonową - a co za tym idzie, nie bierze bezpośredniego udziału w budowaniu masy mięśniowej. Nie należy jej jednakże spisywać na straty. Związek ten odgrywa w naszym organizmie bardzo ważną funkcję, a czasami niezbędna jest nawet jego suplementacja.

Jakie jest działanie tauryny?

Skoro już ustaliliśmy, że tauryna odgrywa istotną rolę w naszych organizmach, warto byłoby wyjaśnić na czym dokładnie rola ta polega. A w zasadzie role, gdyż związek ten pracuje na kilka etatów.

Dla osób aktywnie uprawiających sport najważniejszą funkcją tauryny jest transport azotu i kreatyny. Substancje te dostarczane do mięśni wywołują kolejno efekt antykataboliczny - dzięki obecności azotu, uszkodzone podczas treningu tkanki mogą regenerować swoją strukturę bez pobierania niezbędnych aminokwasów z białek mięśniowych, co zapobiega ich rozpadowi - oraz anaboliczny - kreatyna bierze bowiem aktywny udział w syntezie białek mięśniowych, a także chroni komórki mięśniowe przed stresem oksydacyjnym.

Tauryna przeciwdziała również otyłości, stymulując produkcję insuliny i powodując jej wyrzut do krwioobiegu. Insulina ta usuwa nadmiar glukozy zgromadzony we krwi poprzez rozdysponowanie go do tkanek, w których może zostać on wykorzystany z korzyścią dla organizmu. Jest to istotna różnica w stosunku do wyrzutu insuliny spowodowanego przyjmowaniem nadmiernych ilości niezdrowych pokarmów - w takiej sytuacji glukoza z krwi przechodzi do tkanki tłuszczowej, w której jest magazynowana i powoduje tym samym przyrost masy ciała.

Innym ważnym działaniem tauryny jest sprzęganie kwasów żółciowych przed wydaleniem ich z wątroby. W efekcie powstają sole tych kwasów, co powoduje zwiększenie się ich rozpuszczalności w przewodzie pokarmowym i tym samym wspomaga emulgację tłuszczów.

To jednak nie wszystko, jeśli chodzi o cudowne właściwości tauryny. Działa ona także jako transmiter metaboliczny i wykazuje efekt detoksykujący oraz wzmacniający siłę skurczu mięśnia sercowego. A jeśli nadal to za mało, tauryna pełni również funkcję neuroprzekaźnika w ośrodkowym układzie nerwowym. Zwiększa ona metabolizm komórek glejowych i, pośrednio, wszystkich neuronów, a co za tym idzie wzmacnia funkcje poznawcze i pomaga w osiągnięciu skupienia i nauce. 

Efekty stosowania suplementu zawierającego taurynę

Naukowe omówienie działania tauryny już za nami, jednak jakie są bezpośrednie, widoczne dla nas skutki stosowania suplementacji tej substancji?

Przede wszystkim wzmocnienie organizmu, zwłaszcza jego tkanki mięśniowej, poprzez jej ochronę przed rozpadem, stresem oksydacyjnym, a także przez wspomaganie jej regeneracji. Dla sportowców tauryna może także okazać się pomocna, jeśli starają się rozbudować swoje mięśnie. Chociaż nie bierze ona udziału bezpośrednio w syntezie białek, w poprzednim akapicie wykazaliśmy, że jest w tym procesie bardzo pomocna.

Zachowanie szczupłej sylwetki jest ważne zarówno dla osób zajmujących się sportem zawodowo, jak i dla ludzi, którzy po prostu lubią dbać o swój wizerunek. Jak zostało wspomniane, tutaj tauryna również przychodzi z pomocą. Glukoza jest niezbędną dla naszego organizmu substancją, jednak jej dystrybucja w organizmie ma kluczowe znaczenie dla tego, czy zostanie ona wykorzystana w sposób pożądany, czy też zmarnuje się w nadmiarze tkanki tłuszczowej. 

Nie tylko wygląd ma jednak znaczenie i tauryna zdaje sobie z tego sprawę. Siła mięśni to jedno, ale dla niektórych nawet ważniejsza jest siła umysłu. Każdy z nas zmagał się kiedyś z ciągłym zmęczeniem i niemożnością skupienia swojej uwagi na pracy czy nauce. W tym również może nam pomóc suplementacja tej magicznej substancji, a blokując wydzielanie serotoniny, czyli hormonu relaksu, umożliwia wydłużenie czasu pracy (jak i wysiłku fizycznego).

Z czym to się je?

Tauryna występuje w tkankach zwierzęcych, a więc jest w pewnym stopniu produkowana przez organizm (za wyjątkiem kotów, dla których jest aminokwasem egzogennym). Jej wysokie stężenia można znaleźć przede wszystkim w sercu, mózgu i tkance mięśniowej.

Poza produkowanymi fizjologicznie zasobami, taurynę można znaleźć także w niektórych produktach spożywczych, takich jak ryby, owoce morza, wodorosty morskie, mięso indyka, wątroba drobiowa, wieprzowa lub wołowa, mleko krowie oraz kozie, owoce opuncji figowej a także soczewica, groch, ciecierzyca czy gryka.

A co z suplementami?

Skoro tauryna jest obecna w naszym organizmie, a do tego można dostarczać ją wraz z pewnymi pokarmami, to czy jej suplementacja naprawdę jest nam potrzebna?

To oczywiście zależy. Nie jest to konieczność, jednak w wielu przypadkach suplementy są bardzo pomocne - tak jak wykazane zostało wcześniej, zwłaszcza u sportowców tauryna jest przydatna do utrzymania formy i osiągania szybkich efektów. Tym bardziej, że zdolność organizmu do samodzielnej syntezy tego związku jest ograniczona, dlatego długotrwały wysiłek fizyczny i tym samym większe go zużycie może prowadzić do jego niedoborów. 

Innymi grupami narażonymi na niedobory tauryny są wegetarianie i weganie, ponieważ większość produktów, z których możemy ją czerpać, jest pochodzenia zwierzęcego. Także ludzie starsi mają większe tendencje do niewytwarzania wystarczających zasobów tej substancji.

Jak widać, istnieje kilka całkiem obszernych grup, u których suplementacja tauryny jest wskazana. Ale nawet jeśli ktoś do nich nie należy, nie znaczy to, że powinien unikać suplementów. W przeprowadzanych badaniach nie wykazano skutków ubocznych przyjmowania tauryny, o ile nie nastąpi jej przedawkowanie.

Należy jednak zawsze pamiętać, że przy przyjmowaniu jakiejkolwiek substancji trzeba najpierw przeanalizować swój stan, na przykład nie zaleca się przyjmowania tauryny u kobiet w ciąży i karmiących, osób uczulonych na białka pokarmowe, chorujących na chorobę afektywną dwubiegunową i przyjmujących leki psychotropowe.