Niemalże wszyscy uwielbiamy słodkie rzeczy, ciastka, czekoladki czy gazowane napoje. Wiele osób nie potrafi przeżyć dnia bez zjedzenia czegoś słodkiego. Pojawia się wtedy gwałtowne zmęczenie, senność i znaczne problemy z koncentracją. Czy oznacza to, że bez cukru człowiek nie może przeżyć? Odpowiedź brzmi nie! Teoretycznie człowiek powinien najbardziej interesować się cukrami złożonymi, gdyż są znacznie bogatsze we wszelkiego rodzaju witaminy i minerały. Niestety, znacznie częściej zdarza nam się spożywać cukry proste, które pod względem wartości odżywczych są niemalże bezwartościowe. A jednak zjadamy go w ogromnych ilościach. Szacuje się, że przeciętny człowiek zjada około 20 łyżeczek cukru dziennie, co daje około 300 kcal. Jest to zdecydowanie zbyt wiele. Według specjalistów optymalna ilość wynosi około 6 łyżeczek na dzień dla kobiet (równowartość 100 kcal) i 9 łyżeczek dla mężczyzn (150 kcal). Dlaczego spożywamy go w tak dużych ilościach? Jakie są tego efekty? Co się stanie, jeśli postanowimy ograniczyć cukier w naszym organizmie lub całkowicie z niego zrezygnować?

Skąd bierzemy cukier i jak na nas wpływa?

Czemu jemy tak dużo cukrów prostych? Odpowiedź jest jasna – ponieważ obecnie znajduje się on w znacznej większości produktów, które możemy kupić w sklepie, nie tylko w ciastkach i słodkich napojach. Dlaczego większość producentów decyduje się na dodawanie go do swojej żywności? Wszystko przez to, jak nasz mózg reaguje na ten składnik. Dzięki niemu uważamy nasze jedzenie za znacznie smaczniejsze. Często sami dosładzamy nim kawę czy herbatę. Pod jaką postacią najczęściej występują cukry?

Najczęściej spotykany jest cukier biały i brązowy. Pierwszy powstaje z buraka cukrowego, drugi zaś z trzciny. Zawierają ponad 90% sacharozy, co oznacza, że warto z nich szybko zrezygnować. Cukrem również jest melasa zawierająca około 50% sacharozy i nieco wapnia, żelaza i potasu. Często w produktach można znaleźć syrop glukozowo-fruktozowy, który jest bardzo szkodliwy i jest przyczyną globalnej otyłości. Najzdrowszym źródłem cukrów prostych jest miód, który oprócz tego zawiera również mnóstwo minerałów i sprawdza się w leczeniu wielu chorób i zapobieganiu im.

Kiedy zjemy batonika, nasz organizm otrzyma nagły zastrzyk energii, mózg to zarejestruje i zapamięta. Niestety, jest to tylko stan chwilowy, po którym organizm zażąda kolejnej dawki. Mimo to, następnym razem, kiedy znowu poczujemy znużenie, automatycznie zachce nam się zjeść coś słodkiego. Jest to pułapka, w którą wpada większość z nas. Podczas robienia czegoś przyjemnego uwalnia się dopamina, czyli neuroprzekaźnik, który przekazuje odpowiednie sygnały do mózgu. Wraz z nią pojawia się również serotonina, czyli tzw. „hormon szczęścia”. Aktywuje się też szlak mezolimbyczny, czyli specjalny układ mieszący się w mózgu, który ustala, czy dana potrawa będzie dla niego korzystna. Cukry proste posiadają sporo łatwo przyswajalnych węglowodanów, więc nic dziwnego, że mózg nakazuje dalsze ich spożywanie. Takie połączenie sprawia, że jedyne czego pragniemy, to większej ilości słodyczy. Tak zaślepieni nie zauważamy, jak pogarsza się stan naszego zdrowia.

Eksperymenty potwierdzające zdolność cukru do uzależniania

Grupa badaczy, aby sprawdzić wpływ cukru na organizm, głodziła przez pół dnia szczury, by później podać im roztwór wody z cukrem. Eksperyment trwał miesiąc. Następnie jednej grupie podano nalokson, czyli lek używany podczas leczenia uzależnień od narkotyków. Druga grupa szczurów dostała tylko wodę.

Okazało się, że szczury zaczęły wykazywać działania świadczące o obecności substancji odurzających. Wszystkim osobnikom towarzyszyły problemy fizyczne, w tym drżenie łap i głowy i szczękanie zębami. U zwierząt, które zażyły lek, pojawił się też niepokój. Gdy badacze zabrali im posłodzoną wodę, te zaczęły robić się agresywne, po jakimś czasie zaczął też towarzyszyć im lęk i depresja, których tłem miało być uzależnienie od cukru. Według wielu badań niedobór cukru ma swoje konsekwencje dla zdrowia, nie tylko u szczurów, ale też jak najbardziej u ludzi. Detoks prowadzi do uczucia bezradności, smutku i przygnębienia, ale też do impulsywnych zachowań i zniecierpliwienia.

Odstawienie cukru – efekty

Takie postanowienie wymaga niezwykle silnej woli, gdyż nie obędzie się bez kilku przykrych doświadczeń. Zdecydowanie najcięższe są początki. Z czasem zacznie nam brakować cukru w kawie i jedzeniu. Zatęsknimy za podjadanymi codziennie smakołykami, do których jesteśmy przecież tak bardzo przyzwyczajeni. Z czasem uczucie głodu wzrośnie i może stać się naprawdę nieznośne. Skojarzenia z narkotykami są tutaj jak najbardziej uzasadnione, podczas spożywania cukru w mózgu odbywają się podobne procesy, jak w przypadku zażywania heroiny, nikotyny czy kokainy. Już w drugim dniu mogą pojawić się silne bóle głowy i odczucie zaćmienia umysłu. Normalne też będzie zniecierpliwienie i ogromne problemy z koncentracją. W skrajnych przypadkach mogą nawet pojawić się drgawki. Dlaczego tak się dzieje?

Powodem tego jest fakt, że mózg nie otrzymuje substancji, od której jest uzależniony. Ta sytuacja jest źródłem tych nagłych ataków chęci na słodycze. Pierwsze dni to okres adaptacji, w trakcie którego ta właśnie ochota jest najbardziej intensywna. Całe szczęście stan ten nie utrzymuje się długo, w ciągu kilku kolejnych dni będzie ulegał stopniowemu złagodzeniu. Organizm potrzebuje czasu, by przestawić się na nowy sposób odżywiania. Wcześniej w dużej mierze czerpał energię z cukru, po jego odstawieniu musiprzeprogramować się na nowe źródło energii.

Przykre konsekwencje mniejszej ilości cukru w organizmie mogą zelżeć lub nawet ustąpić już po pierwszym tygodniu, kiedy trwa detoksykacja organizmu. Oznacza to, że poziom cukru we krwi ustabilizował się i nie dochodzi już do huśtawki glikemicznej, czyli procesu, w którym po spożyciu czegoś słodkiego do krwi dostaje się znaczna ilość glukozy.Ta zaś zmniejszana jest po chwili przez insulinę, którą produkuje trzustka. Od tej chwili organizm zaczyna pracować zupełnie inaczej, jednak to nie koniec leczenia uzależnienia. Czasem dopiero po tygodniu można odczuć nieprzyjemne dolegliwości. Organizm, żeby całkowicie pozbyć się nadmiaru szkodliwej substancji, potrzebuje około sześciu tygodni, jednak już wcześniej można bez problemu zauważyć wiele pozytywnych skutków „abstynencji”.

Poprawa samopoczucia

Znikają wszelkie problemy, z którymi organizm borykał się przez długi czas – zmniejszona koncentracja, bóle głowy. Często też dochodzi znaczne zwiększenie produktywności i jasność umysłu. Poprawia się uwaga i pamięć. Do tego warto również wspomnieć o dobrym humorze, który nie jest zaburzany przez niedobór cukru.

Poprawa jakości snu

Dzięki temu, że poziom cukru w krwi się stabilizuje, organizm wchodzi w zdrowy rytm aktywności i snu. W ciągu dnia nie potrzeba dodatkowego pobudzenia w postaci słodyczy lub kawy, gdyż energia jest stabilna przez całą dobę. Popołudniowa drzemka również staje się zbędna. Brak zmęczenia spowodowanego niedospaniem pozwala na większe skupienie. Wyregulowany poziom insuliny ma ogromnie pozytywny wpływ na inne, zależne od siebie hormony. Efektem tego jest lepszy i krótszy sen oraz zwiększona wydajność mózgu. Znikają także problemy z zasypianiem.

Zauważalny spadek wagi

Cukry proste to źródło znacznej ilości pustych kalorii. Nie zawiera wartościowych składników i wspiera wydalanie cennych witamin i minerałów. Wspomniana huśtawka glikemiczna również ma wpływ na wagę. Niewykorzystany w procesie produkcji energii cukier jest magazynowany w wątrobie jako glikogen. Jak w każdym magazynie, miejsce w końcu się kończy, a zapasy trzeba przenieść gdzieś indziej. Glikogen odkładany jest wtedy w tkance tłuszczowej, której nadmiar powoduje tycie. Przejście na dietę bezcukrową niweluje ten proces. Nie ma czynnika powodującego tycie – nie ma zbędnych kilogramów.

Lepszy wygląd i kondycja organizmu

Zniknie większość problemów z cerą, polepszy się wygląd i jakość skóry, włosów i paznokci. Ewentualne problemy z próchnicą również pójdą w niepamięć. Dla wielu przekonujący może być zwiększony poziom libido.

Poprawienie gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu

Problemy z trawieniem i częste wzdęcia są skutkiem zakwaszenia organizmu. Są nimi również ból mięśni, stawów i kręgosłupa. Efektem zakwaszenia jest także niższa odporność. pozbycie się cukru unormuje ten stan i sprawi, że te dolegliwości znikną.

Jak odstawić cukier? Wskazówki

Jak widać, zdecydowanie warto zdecydować się na „cukrową abstynencję”. Samo przejście na nowy styl życia oczywiście nie jest łatwe, dlatego warto zastosować kilka wskazówek, które mogą znacznie ułatwić cały proces. U jednych sprawdzi się momentalna rezygnacja z wszelkiej słodyczy, innym zaś bardziej będzie odpowiadać nieco mniej drastyczne podejście. Pamiętaj, żeby sprawdzać etykiety każdego produktu w sklepie, by sprawdzić, czy przypadkiem nie zawiera cukru. Niestety, musisz też nastawić się na to, że spędzisz znacznie więcej czasu w kuchni.

Jeśli chcesz zmienić swoje życie na lepsze, pamiętaj, aby:

• Zastąpić czymś słodkie napoje. Dobrym wyborem będzie woda i herbatki ziołowe
• Postawić na produkty pełnoziarniste, które zawierają dobre dla zdrowia cukry złożone
• Zrezygnować z cukru pod każdą postacią: białego, brązowego i trzcinowego. Pozbądź się również jego zamienników i wszelkiego rodzaju sztucznych słodzików
• Zamiast jogurtów owocowych jeść naturalne
• Unikać ciastek, batonów i innych słodyczy w każdej postaci

Jeśli chcesz proces rozłożyć w czasie, możesz podzielić go na etapy, w których stopniowo będziesz zmniejszać dawkę cukru. Na etapie przygotowań wyeliminuj wszelkiego rodzaju słodycze i słodziki, pij więcej wody i ogranicz spożycie węglowodanów. Po tygodniu wyłącz ze swojej diety wszelkiego rodzaju produkty zawierające cukier, w tym miód i owoce. Pomoże ci to odzwyczaić się od słodkiego smaku. Jedz zróżnicowane potrawy, w skład których wchodzić będą ryby, warzywa, jajka i chude mięso. Warto również postawić na produkty pełnoziarniste. Gdy zaczną pojawiać się problemy z bólem głowy i rozdrażnieniem, staraj się unikać stresujących sytuacji, zacznij uprawiać sport. Jeśli objawy przeminą, zobaczysz, że było warto!