Burak jest warzywem goszczącym na wielu polskich stołach. Jest częstym składnikiem zup, surówek jak i soków. I to właśnie te ostatnie zasługują na szczególną uwagę. Najogólniej można by rzecz, że soki z buraka to prawdziwa witaminowa i energetyczna bomba, dlatego też ich picie zalecane jest sportowcom, zarówno tym zawodowym jak i mniej profesjonalnym. Co musisz wiedzieć o soku z buraka? Jaki jest jego związek z L-argininą?

Sięgając po sok z buraka warto wiedzieć o...

Burak jest naprawdę niepozornym warzywem. Przez jednych uwielbiany, przez innych kojarzony tylko i wyłącznie z "przymusową" z dzieciństwa surówką robioną przez babcię. Jedno jest jednak pewne. Burak i produkowany z niego sok są źródłem cennych dla zdrowia substancji odżywczych. 

Co zatem znajdziemy w soku z buraka?

• Przede wszystkim kwas foliowy, który wpływa na rozwój oraz funkcjonowanie komórek. Co więcej, wraz z witaminą B12 uczestniczy on w powstawaniu czerwonych krwinek, a co się z tym wiąże może zapobiegać anemii,
• Sok z buraka to także źródło witaminy B (B1, B2, B3, B5, B6). To one usprawniają pracę układu nerwowego, przeciwdziałają stresowi czy depresji poprzez zmniejszanie napięcia nerwowego,
• Poza witaminą B, sok z buraka zawiera także znaczą ilość witaminy A, C oraz K,
• Kwasy organiczne, takie jak szczawiowy, jabłkowy i cytrynowy,
• Błonnik,
• Polifenole, karotenoidy, glikozydy. Tu warta wyróżnienia jest betanina, czyli cenny czerwony barwnik buraka. Jest ona także silnym antyoksydantem, który chroni organizm przed wolnymi rodnikami. 

Tu jednak pora na delikatne zaskoczenie. Uważa się, że tak naprawdę ten magiczne właściwości buraków nie wynikają z zawartych w nich witaminach czy też naturalnych substancjach, ale z nieograniczonych azotanów, czyli związków, które do niedawna były postrzegane jako niezbyt korzystne dla naszego zdrowia. Jednakże na podstawie prowadzonych w tym zakresie badań stwierdzono kolejną niespodziewaną zależność, a mianowicie wykazano, że azotany mogą być wykorzystywane do produkcji tlenku azotu (NO). 

Azotany w soku z buraka. Jak to wszystko działa?

Jeszcze nie tak dawno temu za najlepszy i jedyny sposób pozyskiwania i zwiększenia produkcji tlenku azotu uważano zwiększenie podaży L-argininy. L-arginina to organiczny związek z grupy aminokwasów, z której wytwarzane są tlenki azotu w procesie jej utleniania. Jest to reakcja katalizowana przez syntezę tlenku azotu (NO), czego efektem jest produkcja azotanów (NO3-) oraz azotynów (NO2-). Azotany jak i azotyny mogą natomiast być redukowane do czystej postaci NO oraz innych bioaktywnych tlenków.

Wywnioskować zatem można, że pijąc sok z buraków zwiększa się w naszym organizmie stężenie azotanów. Na początku NO3- są przyswajane w żołądku oraz jelicie cienkim. Część z nich jest wydalana przez nerki, natomiast pozostałe (ok. 25%) są wychwytywane przez ślinianki. Te, które pozostały zostają zredukowane do NO2-. Ten proces zachodzi w przy niskiej dostępności tlenu oraz przy niskim pH, a zatem w wtedy, kiedy mięśnie szkieletowe są w trakcie wykonywania ćwiczeń. Tlenek azotu bowiem modeluje pracę mięśni, reguluje w nich przepływ krwi, wpływa na ich kurczliwość, oddychanie komórkowe czy też homeostazę glukozy oraz wapnia.

Kto powinien pić sok z buraka?

Sok ten jest oczywiście zalecany wszystkim, jednakże jego szczególne właściwości mogą okazać się bardzo korzystne u sportowców. Dotyczy to dyscyplin ciągłych, których czas trwania waha się od 5 do 30 minut jak i sportów drużynowych o większej intensywności. Dlaczego tak jest? W tym zakresie przeprowadzone zostały na sportowcach specjale badania. Ich wyniki były następujące: suplementacja sokiem z buraków lub jego koncentratem, a także azotanem sodu, zarówno przewlekła (trwająca od 3 do 15 dni) jak i natychmiastowa (od 2 do 3 godzin przed wysiłkiem fizycznym) prowadzi do poprawy zdolności wysiłkowych naszego organizmu. Taka suplementacja, jak zostało już powiedziane, uznana została za skuteczną przy aktywnościach trwających od 5 do 30 minut, natomiast w przypadku ćwiczeń dłuższych niż 40 minut nie ma zbyt wielu jednoznacznych wyników. 

Spożywanie soku z buraka jest korzystne dla sportowców, bowiem to właśnie azotany przekształcone w procesach w tlenek azotu zwiększają ukrwienie mózgu, a przez to poprawiają jego pracę. Przede wszystkim jednak są one odpowiedzialne za lepsze ukrwienie mięśni, co jednocześnie wpływa na ich wydolność oraz następującą po treningu regenerację.

Sok z buraka a L-arginina 

Istniejący do niedawna pogląd, zgodnie z którym, aby zwiększyć produkcję tlenku azotu konieczne jest przyjmowanie większej ilości L-argininy spowodował wzrost popularności tak zwanych no-boosterów opartych na różnych formach argininy. Jednakże nowe informacje dotyczące azotanów zawartych w soku z buraka spopularyzowały bardziej ten "środek" jako naturalny wspomagacz. O dobroczynnym działaniu soku z buraka świadczy także jego pozytywne opiniowanie przez między innymi Australijski Instytut Sportu, który rekomenduje właśnie ten napój, a nie pozostałe suplementy. 

Co więcej, wykazano, że suplementacja L- argininą nie jest skuteczna u sportowców wyczynowych, natomiast znacznie bardziej korzystna i pomocna okazuje się w tym przypadku podaż azotanów znajdujących się w sokach z buraków lub jego koncentratach. 

Ryzyko, jakie wiąże się także z suplementacja L-argininy to możliwość jej zanieczyszczenia różnym substancjami niedozwolonymi, natomiast sok z buraka spożywamy w czystej i naturalnej formie. 

Podsumowując, sok z buraka to przede wszystkim naturalna i bezpieczna suplementacja, która poza poprawą naszej wydolności w trakcie treningów (zmniejszeniem zmęczenia), usprawnieniem krążenia i zwiększeniem wytrzymałości dostarczy naszemu organizmowi cennych dla zdrowia witamin. Jego picie zatem poza poprawą naszych wyników sportowych wpłynie także korzystnie na nasze zdrowie, dlatego też z całą pewnością sięganie po niego jest rozsądną decyzją, którą podejmować powinni nie tylko sportowcy, ale i każdy z nas.