Borelioza - co kryje się pod tą nazwą?

Borelioza, inaczej krętkowica kleszczowa lub choroba z Lyme, to bakteryjna choroba zakaźna wywoływana przez krętki borelii np. Borelia burgdorferi, Borelia garini czy Borelia japonica. Przenoszona jest na człowieka i inne zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes i należy do najbardziej znanych chorób odkleszczowych.  W ubiegłym roku w Polsce roczna liczba zachorowań wyniosła ponad 21 500. W naszym kraju większość nowych zachorowań na tę chorobę przypada na okres między 1 maja a 30 listopada, z czego aż 80% występuje w czerwcu i lipcu. Dzieje się tak, gdyż jest to okres żerowania niewielkich i bardzo trudnych do zauważenia nimf kleszczy przenoszących podczas ukąszenia chorobotwórcze bakterie, a liczba zainfekowanych owadów sięga miejscami nawet 25%.

Objawy boreliozy

W przebiegu nieleczonej choroby, jaką jest borelioza, występują trzy fazy choroby: faza infekcji zlokalizowanej, faza infekcji rozproszonej i faza infekcji przewlekłej. Pierwsze objawy w fazie zlokalizowanej choroby pojawiają się po około 1 - 3 miesiącach od ukąszenia i są to :

• rumień wędrujący - pojedyncza szybko powiększająca się rumieniowa plama lub grudka z przejaśnieniem w środku, w miejscu wkłucia kleszcza. Najczęściej występuje on na skórze kończyn dolnych i tułowia, jednak należy pamiętać o tym, że nawet 20% przypadków może przebiegać bez tego charakterystycznego objawu;
• naciek limfocytarny (chłoniak limfocytowy skóry) - niebolesny czerwony naciek zapalny występujący najczęściej na małżowinie usznej, brodawkach sutkowych i mosznie;
• objawy grypopodobne - gorączka, dreszcze, ból mięśni i stawów.

Po tym okresie, gdy borelioza nie jest leczona, dochodzi do jej rozsiewu i pojawienia się nowych objawów, związanych z zajmowaniem kolejnych układów organizmu:

• nawracające zapalenie stawów - występuje w przeciągu 2 miesięcy do 2 lat od ugryzienia i polega na kilkutygodniowych, nawracających epizodach obrzęku i bólu stawów;
• zapalenie mięśnia sercowego - choć jest stosunkowo rzadkie, może powodować zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego, dając objawy kołatania serca i duszności;
• objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenia nerwów czaszkowych - zapalenie opon ma przebieg łagodny, a jego objawem może być tylko ból głowy, natomiast zapalenie nerwów czaszkowych najczęściej przebiega pod postacią zapalenia nerwu twarzowego.

Po około roku od ugryzienia kleszcza i zakażenia boreliozą, dochodzi do rozwoju postaci przewlekłej, w której może wystąpić:

• zanikowe zapalenie skóry - jest to najczęstsze późne powikłanie boreliozy, które może pojawić się nawet kilka lat po rozpoczęciu choroby. Najczęściej występuje w postaci sinoczerwonych, niesymetrycznych zmian, które z czasem prowadzą do zaniku warstw skóry z poszerzeniem naczyń żylnych;
• neuroborelioza - czyli borelioza układu nerwowego występująca u około 10% pacjentów nieleczonych. Występują obwodowe zaburzenia czucia, zapalenie korzeni nerwowych i nerwów obwodowych oraz zaburzenia procesów poznawczych oraz pamięci;
• łagodne zapalenia ścięgien i mięśni;
• przewlekłe zapalenia stawów.

Jeżeli więc zauważysz u siebie którykolwiek z powyższych objawów i miało to związek z ugryzieniem przez kleszcza, koniecznie skontaktuj się z lekarzem.

Borelioza - jak przebiega leczenie?

Borelioza, jako choroba bakteryjna, leczona jest za pomocą antybiotyków. Wybór leku zależy od postaci choroby i ewentualnych przeciwwskazań występujących u danego pacjenta. Najczęściej w antybiotykoterapii stosuje się leki z grupy penicylin, cefalosporyn i tetracyklin, a czas jej trwania, w zależności od postaci, waha się od  21 do 28 dni. Niestety borelioza ma skłonność do nawrotów, które wymagają dodatkowego leczenia i znacznie wydłużają czas terapii. Ważne jest również, aby prawidłowo odróżnić nawrót choroby od jej słabnących dolegliwości, gdyż wymagają one tylko leczenia objawowego. Właściwa antybiotykoterapia gwarantuje ok 90% skutecznych wyleczeń, a wczesne postawienie prawidłowej diagnozy ma na to znaczny wpływ.

Jak zapobiegać boreliozie?

Głównym sposobem zapobiegania zachorowaniu na boreliozę jest unikanie narażenia na ukąszenia kleszczy. Najlepiej robić to poprzez:

• zakładanie ubrań możliwie szczelnie okrywających ciało np. długie spodnie i koszule z długim rękawem;
• unikanie spacerów poza ścieżkami w lesie, na łąkach, przy zaroślach;
• unikanie wycieczek w rejony szczególnie zasiedlone przez kleszcze;
• stosowanie środków ochrony przed owadami np. aerozoli, kremów, olejków
• dokładne oglądanie całego ciała po każdym spacerze w pobliżu drzew, krzewów czy zarośli.

Borelioza jest dość częstą lecz kłopotliwą chorobą, którą w dzisiejszych czasach można, na szczęście, skutecznie wyleczyć. Skuteczność stosowanej antybiotykoterapii zależy jednak głównie od czasu, w jakim postawiona została prawidłowa diagnoza. Dlatego też, aby uchronić się przez zachorowaniem na boreliozę, pamiętajmy o zastosowaniu odpowiedniej profilaktyki przed i o dokładnym sprawdzeniu naszego ciała po spacerze.

POLECAMY!