Chleb na zakwasie - czy warto jeść?

Jaki chleb wybrać dla zdrowej diety?

Temat zdrowego odżywiania niejako zdominował nasze życie - zewsząd napływają do nas coraz to nowsze informacje na temat tego, co jest dla naszego organizmu pożyteczne, a co może szkodzić. Niestety, praktyka pokazuje, że niejednokrotnie wiadomości, które do nas docierają, są ze sobą sprzeczne. Wobec tego osobom niezorientowanym w temacie, a chcącym zmienić swój jadłospis na bardziej korzystny, może być niezwykle trudno podjąć właściwą decyzję. Ten problem trudno zlikwidować, ponieważ każdy ma prawo głosić swoje poglądy i odkrycia, a dodatkowo nieraz zdarza się, że badania również skutkują niejednolitymi wynikami. Jeżeli zatem nie jesteśmy specjalistami, a chcemy dowiedzieć się więcej, niezwykle istotne jest krytyczne spojrzenie na wszechobecne informacje. Jeśli natomiast w dalszym ciągu mamy jakiekolwiek wątpliwości, nie należy się obawiać wizyty u profesjonalistów z zakresu żywienia. Oni mogą nam pomóc w podjęciu decyzji o pozytywnej zmianie naszego stylu życia i diety. Wprowadzenie takich udoskonaleń wiąże się z wieloma korzyściami - w zależności od tego, w jakim stopniu niezdrowy był nasz tryb życia do tej pory, możemy odczuć wyraźną zmianę na lepsze. Warto zatem przyłożyć się do planowania jadłospisu, a także zastanowić się nad dopasowaniem odpowiedniej dla nas aktywności fizycznej.

Jednym z często dyskutowanych tematów są właściwości chleba. Jest on obecny w naszej diecie na co dzień, a wielu nie wyobraża sobie wręcz jednego dnia bez kanapki. Nawet w pośpiechu zresztą bardzo łatwo przyrządzić w ten sposób pyszną i zdrową przekąskę, albo cały posiłek. Nie wymaga to wielkich nakładów czasowych, ani wygórowanych możliwości finansowych, czy specjalnej fantazji (choć ta w kuchni jest zazwyczaj wskazana - byle z rozsądkiem). Obecnie na rynku istnieje bardzo wiele rodzajów pieczywa i czasem trudno wybrać to najzdrowsze. Czy stary pogląd, że chleb na zakwasie oddziałuje korzystnie na nasz organizm, jest prawdziwy?

Jakość pieczywa ma znaczenie

Wielokrotnie podkreśla się, że dla zdrowego odżywiania bardzo istotna jest jakość spożywanych produktów. To właśnie dlatego w sklepach coraz częściej możemy znaleźć różnego rodzaju ekologiczne i zdrowsze wersje popularnych składników diety. Jest to spowodowane również tym, że dodatki chemiczne w mniejszej, lub większej ilości znajdują się niemal wszędzie. Owoce i warzywa nierzadko są pryskane specjalnymi substancjami, a inne produkty widoczne na półkach nieraz pełne są konserwantów, polepszaczy smaku i innych dodatków. Ta chemiczna rewolucja nie ominęła również pieczywa. Dodaje się do niego różne spulchniacze, a czasem nawet barwniki, aby później wyglądało atrakcyjniej i konsument chętniej je kupił. Niestety, substancje chemiczne najczęściej wcale nie służą naszemu zdrowiu. Najlepiej sprawdzają się produkty jak najbardziej naturalne. To z tego względu wśród wielu osób dominuje pogląd, że zdrowe odżywianie wiąże się z koniecznością przygotowywania wszystkiego samemu, tak jak robiło się to kiedyś. Jednakże współcześnie bardzo trudno o wystarczającą ilość czasu na to, aby samodzielnie wypiekać chleb. Niektórzy ledwie znajdują chwilę na przygotowywanie obiadu. Nieregularny tryb życia jest wywołany natłokiem pracy i pośpiechem. Przyzwyczailiśmy się do tego, że wygodniej jest wszystko kupić w sklepie. Jeśli chcemy mieć w lodówce dobrej jakości produkty, musimy nauczyć się odróżniać te najbardziej wartościowe dla naszego organizmu od tych zwyczajnych. Świadome decyzje są ważne w procesie konstruowania diety. Poza tym, warto wiedzieć, co się spożywa na co dzień.

Czym w ogóle jest zakwas?

Zakwas powstaje w wyniku fermentacji. Składa się on z mąki i wody, w których - po pozostawieniu w odpowiedniej temperaturze na określony czas - zaczynają wytwarzać się bakterie kwasu mlekowego. To właśnie one odpowiadają za prozdrowotne właściwości chleba wypiekanego na zakwasie. Korzyści płynące z ich obecności w naszym organizmie są naprawdę wymierne. Jednak w zakwasie kryją się nie tylko bakterie kwasu mlekowego - są tam obecne również dzikie drożdże, a także bakterie odpowiedzialne za produkcję kwasu octowego. Choć niektórym jakiekolwiek bakterie mogą kojarzyć się wyłącznie w sposób pejoratywny, to należy wiedzieć, że mogą mieć one również pozytywne działanie. Właśnie tak jest w tym przypadku.

Dzikie drożdże - tajemnicza nazwa

Dla niektórych nazwa "dzikie drożdże" brzmi bardzo podejrzanie, a to dlatego, że obecnie stosunkowo rzadko się o niej słyszy. Są one wykorzystywane nie tylko przy produkcji chleba na zakwasie, ale również chociażby piwa. Dzikie drożdże są zdecydowanie bardziej odporne niż drożdże zwyczajne. W dodatku wytwarzają kwas mlekowy, który pozwala substancjom odżywczym lepiej się wchłaniać. Odgrywają one zatem istotną rolę w określeniu zdrowotnych właściwości chleba przygotowywanego na bazie zakwasu.

Bakterie kwasu mlekowego i ich działanie

Te bakterie są naturalnie obecne w naszym organizmie, choć często nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. Wpływają one korzystnie chociażby na naszą odporność, przeciwdziałając rozwojowi bakterii szkodliwych. Oprócz tego wspomagają trawienie i przemianę materii, a także sprawiają, że lepiej wchłaniamy substancje odżywcze zawarte w spożywanych przez nas produktach. Ich pozytywne działanie może również objawiać się we wsparciu dla naszych jelit i wątroby. Ponadto, dostarczają naszemu organizmowi szeregu witamin. Witaminy z grupy B pozytywnie oddziałują na nasze samopoczucie, ponieważ odgrywają ważną rolę w zmaganiach z wszechobecnym stresem. Witamina K wpływa na krzepliwość krwi, a witamina C wzmacnia odporność. To tylko niektóre z licznych zalet. Bakterie kwasu mlekowego przyczyniają się także do zmniejszenia poziomu cholesterolu, a także mogą wykazywać działanie antynowotworowe, zwłaszcza jeśli chodzi o raka jelit. W efekcie te niepozorne bakterie wpływają na ryzyko różnych infekcji i dolegliwości. Cechuje je także działanie przeciwgrzybicze, wobec czego chleb na zakwasie dłużej pozostaje świeży. 

Kwas octowy

W zakwasie znajdują się również bakterie, które stymulują produkcję kwasu octowego. Mówi się, że może on pomagać w procesie odchudzania, a wszystko dlatego, że powoduje szybsze pojawienie się uczucia sytości. Ograniczenie ilości spożywanych produktów dla wielu stanowi wyzwanie nie do pokonania. Poza tym, nie każdy ma ochotę chodzić głodny na diecie - zresztą, jak się okazuje, nie jest to wcale najlepsze rozwiązanie na utratę wagi, ponieważ spowalnia procesy przemiany materii. Tymczasem chleb na zakwasie lepiej zaspokaja apetyt, niż tradycyjne pieczywo białe. Kwas octowy może wykazywać także działanie oczyszczające nasz organizm ze szkodliwych substancji, które nieuchronnie gromadzą się w nim wraz z upływem czasu.

Chleb na zakwasie - korzyści

Spożywanie chleba na zakwasie może przynieść naszemu organizmowi wymierne korzyści. Możemy go wykorzystać zarówno jako element diety wspomagającej odchudzanie, jak i wesprzeć w ten sposób codzienne procesy trawienia. Poza tym, tego rodzaju chleb możemy bez obaw nieco dłużej przechowywać, niż zwykłe, białe pieczywo. Dzięki temu, że jest on bogaty w substancje przeciwgrzybicze, zdecydowanie wolniej pleśnieje. Oprócz tego w skład chleba na zakwasie wchodzą takie pierwiastki jak żelazo i selen, które są naszemu organizmowi potrzebne. Niedobory żelaza mogą prowadzić do anemii, natomiast braki selenu mogą mieć negatywny wpływ na nasze ogólne samopoczucie, skutkując chociażby ciągłym osłabieniem. Również obecne w takim pieczywie magnez i potas pozytywnie oddziałują na układ nerwowy i wspomagają walkę ze stresem, który jest przyczyną problemów coraz większej liczby osób. Poza tym, jedną z ważniejszych zalet chleba na zakwasie jest jego wyjątkowy smak, który dla wielu stanowi kluczowy walor. Jedyną jego wadą jest długi czas przygotowywania (w końcu cały proces fermentacji trochę trwa), jednak to powinno mieć znaczenie tylko dla tych, którzy chcą zabrać się za samodzielny wypiek takiego chleba. 

Chleb zakazany na diecie?

Powszechnie funkcjonuje mit, że jeżeli się odchudzamy, to zupełnie powinniśmy wykreślić pieczywo z naszego jadłospisu. Tymczasem nie jest to prawda. Oczywiście, w przypadku chlebów z zawartością dodatkowych substancji typu polepszacze, to stwierdzenie jest jak najbardziej uzasadnione, gdyż faktycznie mogą one bardziej tuczyć. Jeśli jemy chleb na zakwasie w granicach rozsądku, to nie powinniśmy przytyć, a ze względu na to, że jest on stosunkowo sycącym produktem, można nawet wspomóc proces utraty wagi. 

Trochę inaczej sprawa ma się w stosunku do osób, które na diecie są ze względów zdrowotnych, a nie preferencyjnych. Wówczas należy skonsultować z lekarzem wszelkie aspekty spożywania produktów, które mogą nam zaszkodzić. W przypadku pieczywa najczęściej spotykanym problemem jest celiakia, czyli nietolerancja glutenu. Choć chleb na zakwasie zawiera go mniej niż zwykłe pieczywo, to w określonych przypadkach i tak może być produktem niewskazanym, czy zabronionym przez lekarza. W przypadku chorób najważniejsza jest konsultacja ze specjalistą odnośnie zaleceń dietetycznych.

Chleb jest jednym z podstawowych składników naszej diety, czy nam się to podoba, czy nie. Często brakuje nam czasu na przygotowywanie różnorodnych posiłków, wobec czego zastępujemy je sobie popularnymi kanapkami. Prawdopodobnie większość z nas je chleb codziennie. Dlatego właśnie warto zadbać o to, aby był on pełnowartościowy i wpływał pozytywnie na nasz organizm. Świadome zakupy są trudną sztuką, jednak nie niewykonalną. Robiąc porządne rozeznanie na rynku produktów spożywczych, możemy dojść do wniosków, które rzeczy naprawdę warte są zakupu, a które znacznie mniej. Odpowiedzialne planowanie jadłospisu jest zadaniem, które możemy wykonać samodzielnie, albo skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów. Niezależnie od tego, którą opcję wybierzemy, należy pamiętać o podstawowych zasadach zdrowego odżywiania. Należy do nich przestrzeganie zasad zbilansowanej diety, a także rozsądne dobieranie produktów.