Okres jesienno-zimowy to czas, w którym często zmagamy się z licznymi przeziębieniami oraz przewlekłymi chorobami. O rozmaitych sposobach na wzmocnienie naszej odporności każdy z nas słyszał już wiele, począwszy od przyjmowania specjalnych witamin, szczególnie witaminy C, przez urozmaicenie codziennej diety w dużą ilość warzyw oraz owoców, również bogatych w potrzebne nam składniki, po odpowiedni w tę zdradliwą pogodę ubiór. Jednakże należy uzmysłowić sobie, że oprócz wszystkich wyżej wymienionych przykładów istnieje jeszcze jeden czynnik warunkujący naszą odporność: trening.

Dlaczego wzmacnianie odporności jest takie ważne? Działanie układu immunologicznego.

Odporność jest zdolnością do zwalczania przez nasz organizm mikroorganizmów chorobotwórczych oraz pasożytów, ale także polega na możności wytrzymania dłuższego czasu bez wody czy pokarmu. Potocznie to nic innego jak niepodatność na chorowanie. Obniżona odporność wpływa negatywnie na nasze samopoczucie. Szybciej się męczymy, łatwiej łapiemy wszelkiego rodzaju infekcje, mniej się także przez to wysypiamy. 

Układ odpornościowy ma za zadanie ochronę organizmu przed licznymi chorobami. Identyfikuje, a następne likwiduje patogeny, czyli ciała obce oraz komórki nowotworowe. Wykrywa czynnik chorobotwórcze takie jak wirusy, bakterie, grzyby czy pasożyty. Układ immunologiczny ma zatem zdolność do rozróżniania zdrowych komórek oraz tkanek od tak zwanych intruzów. 

Układ odpornościowy nie znajduje się w jednym miejscu w naszym organizmie. Jego komórki rozmieszczone są w różnych jego częściach (m.in. w grasicy, migdałkach, jelitach). To właśnie w tych narządach produkowane są białe krwinki (leukocyty), pełniące bardzo ważną rolę, a mianowicie chroniące organizm przed działaniem wirusów, bakterii oraz innych drobnoustrojów oraz zajmujące się ich zwalczaniem. Przemieszczają się one organizmie wraz z krwią. 

W skład układu immunologicznego wchodzą:

1. Narządy limfatyczne, czyli miejsca, gdzie powstają oraz dojrzewają komórki odpornościowe. Dzielą się na narządy centralne, w których powstają limfocyty (rodzaj leukocytów, czyli krwinek białych) oraz narządy obwodowe. 
2. Naczynia chłonne.
3. Komórki uczestniczące w reakcjach immunologicznych.
4. Przeciwciała, które mają zdolność do wykrywania antygenów, a co za tym idzie pełnią funkcję ochronną przed wirusami i bakteriami. 

Nasz organizm posiada dwa rodzaje odporności. Pierwszą z nich jest odporność wrodzona, która charakteryzuje się brakiem wytwarzania przeciwciał, które są dostarczane wraz z mlekiem matki. Odporność ta przeradza się wraz z biegiem lat w odporność nabytą. 

Ćwiczenia a odporność

Czy naprawdę ćwiczenia wpływają pozytywnie na naszą odporność? Niewątpliwe regularne treningi zwiększają ogólną wydolność naszego organizmu, poprawiają pracę układu krążenie, układu oddechowego oraz rozwijają i usprawniają nasze mięśnie. Potwierdzić mogą to nie tylko lekarze, ale i wszyscy, którzy zamienili kanapowy tryb życia na jego nieco bardziej aktywną formę. Specjaliści prezentują w tym zakresie zbliżoną opinię, zgodnie z którą umiarkowany i regularny wysiłek fizyczny nie tylko usprawnia pracę serca i związany z tym przepływ krwi w naszym organizmie, ale także wzmacnia odporność. 

Należy jednak pamiętać o kilku bardzo ważnych zasadach i prawdach dotyczących aktywności fizycznej i jej wpływu na naszą odporność. 

1. Układ immunologiczny to sprawa indywidualna, co wiąże się z różnymi tendencjami do zachorowań. Jedni łapią infekcje bardzo często, inni prawie wcale.  Każdy organizm ma także swoje granice wytrzymałości, których nie wolno przekraczać. Wiąże się to z tym, że jeśli jesteśmy początkujący i dopiero co rozpoczynamy naszą przygodę ze sportem, to nie powinniśmy narzucać sobie zbyt dużego tempa i rozplanowywać naszych treningów na 7 dni w tygodniu, tylko po to aby szybko zrzucić niechciane kilogramy. Takie działanie szybko może zapędzić nas do łóżka.
2. Każdy wysiłek fizyczny jest różny, dlatego też nie oddziałuje jednakowo na nasz organizm. Często zdaje się nam, że im cięższe i bardziej angażujące mięśnie do pracy ćwiczenia, tym słupki naszej odporności błyskawicznie wystrzelą do góry. Niestety tak się nie dzieje, ponieważ nadmierny wysiłek fizyczny działa podobnie na nasz układ immunologiczny jak stres. Zmniejsza się wtedy liczba białych krwinek, a zwiększa natomiast ilość kortyzolu, który osłabia funkcjonowanie układu odpornościowego. Najlepszym rozwiązaniem jest wykonywanie ćwiczeń regularnie, w tempie umiarkowanym. Wystarczą nawet 3 treningi w tygodniu po 45 minut każdy.  Dlatego kluczem do sukcesu jest odpowiedni dobór ćwiczeń. 
3. Umiarkowany wysiłek fizyczny zmniejsza poziom hormonów stresu w naszym organizmie, czyli kortyzolu oraz adrenaliny, natomiast naukowo udowodnione zostało to, że nadmierny oraz przewlekły stres negatywnie wpływa na naszą odporność. Osoby, które go przeżywają  są znacznie bardziej podatne na choroby zakaźne. 
4. Podczas każdego treningu temperatura naszego ciała wzrasta w mniejszym bądź większym stopniu, co może hamować namnażanie się wirusów oraz bakterii. 
5. Wysiłek fizyczny przyspiesza oddech, co pozwala oczyścić drogi oddechowe, a także płuca z wirusów oraz bakterii. Prawidłowy i równomierny oddech w trakcie każdej wykonywanej przez nas aktywności jest rzeczą niezwykle istotną i często wymaga od nas odpowiedniej pracy.
6. Istnieje tak zwane "otwarte okno" do zakażeń. Co ono oznacza? Dotyczy ono bardzo intensywnego wysiłku, który może powodować wystąpienie ryzyka zakażenia górnych dróg oddechowych między od 3 do 72 godzin po wysiłku. Dochodzi wtedy do zmniejszenia limfocytów i zwiększenia neutrofili. Dlatego też zalecany jest w tym czasie jest powrót do domu, do warunków w których jesteśmy w stanie szybko się zregenerować. 
7. Trening to nie wszystko. Na skomplikowane działanie układu immunologicznego wpływ ma także odpowiednio zbilansowana dieta, wypoczynek, odpowiednia ilość snu oraz dostarczanie organizmowi niezbędnych płynów, które należy uzupełniać w trakcie każdego wysiłku fizycznego jak i po jego zakończeniu, a także szczególnie w okresie jesienno-zimowym dodatkowa suplementacja witaminą A, C i E. 

Należy zatem pamiętać, że wysiłek fizyczny jest jak najbardziej wskazany w celu zwiększenia naszej odporności i poprawy pracy całego organizmu, jednakże wszystko należy wykonywać z umiarem! Nie wolno także zapominać o innych czynnikach warunkujących naszą odporność. Dopiero takie połączenie zapewni najlepsze efekty.