Czym zastąpić cukier?

Uwielbiasz wszystko, co słodkie i nie wyobrażasz sobie życia bez czekolady, ciastek i kolorowych cukierków? Domowa drożdżówka to dla Ciebie symbol idealnego wieczoru, a truskawki z cukrem – letniej kulinarnej rozpusty? Powszechnie wiadomo, że cukier jest bardzo niezdrowy. Na szczęście istnieją ciekawe zamienniki dla cukru, dzięki którym jednocześnie będziesz mógł cieszyć się słodkim smakiem i dobrą formą fizyczną. Dowiedz się, czym najlepiej zastąpić cukier!

Dlaczego cukier jest niezdrowy?

Zastanawiasz się, dlaczego warto ograniczyć spożycie białego cukru? Zacznijmy od tego, że cukier produkowany jest z trzciny cukrowej lub z buraków cukrowych. Choć trzcina cukrowa zawiera całkiem dużo minerałów i witamin, proces oczyszczania sprawia, że produkt końcowy – czyli biały cukier, a właściwie dwucukier sacharoza – pozbawiony jest jakichkolwiek substancji odżywczych. Sam proces produkcji również nie jest szczególnie apetyczny. Z trzciny lub buraków uzyskuje się sok, który poddawany jest wielu procesom chemicznym. Stosuje się podczas nich wiele niezdrowych substancji chemicznych, takich jak dwutlenek siarki, siarczan sodu czy ultramarynę.

Co dzieje się w naszym organizmie po spożyciu cukru? Jest on źródłem pustych kalorii, które co prawda dodają energii, ale na krótko. Cukier ma bardzo wysoki indeks glikemiczny, przez co po spożyciu słodkiego produktu we krwi gwałtownie rośnie poziom glukozy. Następnie jej stężenie szybko spada. Z tego powodu częste spożywanie słodkich produktów może prowadzić do hipoglikemii. Cukier to również jedna z najczęstszych przyczyn nadwagi i otyłości. Jego szkodliwy wpływ na organizm rozpoczyna się już w jamie ustnej. Cukier drastycznie niszczy szkliwo zębów i powoduje próchnicę. Następnie podrażnia on śluzówkę żołądka, niszczy błonę śluzową jelit i zaburza procesy trawienne. Co ważne, w procesie trawienia cukru zużywane jest mnóstwo cennych witamin i minerałów, między innymi wapnia czy magnezu. Dodatkowo cukier bardzo zakwasza organizm, powoduje naprzemienną pobudliwość i senność, a nawet rozdrażnienie.

Z jakiego powodu tak bardzo kochamy słodycze?

Większość z nas ma świadomość, że cukier jest naprawdę niezdrowy. Jednocześnie chętnie sięgamy po słodycze – czekoladowe batoniki czy ciastka często pojawiają się w naszym menu. Skąd właściwie bierze się nasza ochota na cukier? Podstawowym powodem jest nieracjonalne odżywianie – kiedy czujemy się bardzo zmęczeni, dopadają nas nagłe spadki mocy, a organizm nie ma zdrowych źródeł energii, odruchowo sięgamy po kolejnego batonika. Słodycze to doskonały zastrzyk szybkiej energii. Ponadto jesteśmy poniekąd genetycznie przystosowani do tego, aby sięgać po słodkie pokarmy. Od pierwszych chwil życia słodycze kojarzą nam się z prezentami czy nagrodami za dobrze wykonane zadanie, na przykład za posprzątanie pokoju czy zaliczenie sprawdzianu w szkole. Kiedy wychodzimy na kawę z przyjaciółką, a stole zawsze pojawia się pyszne ciacho. W ten sposób nasz mózg bardzo mocno kojarzy słodycze z przyjemnością i nieustannie “popycha” nas w ich kierunku. Uświadamiając sobie ten proces, możemy nieco zablokować chęć na słodycze.

Kolejnym powodem, dla którego tak chętnie sięgamy po słodycze, jest kortyzol. W sytuacjach stresowych powoduje on gwałtowne rozbijanie tkanki tłuszczowej na glukozę i aminokwasy. W ten sposób nasz organizm otrzymuje dużą ilość energii, dzięki której możemy łatwiej poradzić sobie w sytuacji stresowej. Dzieje się tak, ponieważ jestesmy genetycznie przystosowani do ratowania się przed zagrożeniem. Dodatkowo, w momencie stresu wzrasta ciśnienie krwi, a mózg otrzymuje dużą ilość wolnej glukozy. Dochodzi wtedy do gwałtownego przepływu energii, a kiedy opanujemy zagrożenie, jej poziom gwałtownie spada. Z tego powodu po bardzo silnym stresie czujemy się tak wykończeni i nie mamy już siły do działania. Organizm domaga się wtedy, abyśmy jak najszybciej uzupełnili zapasy energii. Jeśli po każdej sytuacji stresowej czujesz ochotę sięgnięcia po słodkiego batonika, zatrzymaj się na chwilę i zastanów się, czy rzeczywiście jest to najlepsze rozwiązanie.

Czym zastąpić cukier?

Jak widać, cukier to realne zagrożenie dla naszego zdrowia. Na szczęście nie jest to powód, aby raz na zawsze rezygnować z ulubionych, słodkich potraw. Natura zaopatrzyła nas w mnóstwo naturalnych zamienników dla cukru, które jednocześnie mają nasz ukochany smak i nie powodują tak wielkich szkód w organizmie. Oczywiście najlepszym sposobem na zaspokojenie apetytu na słodycze są owoce – zarówno świeże, jak i suszone. Mają one pyszny, słodki smak, a jednocześnie dostarczają nam mnóstwo witamin i minerałów. Warto również sięgać po owoce suszone. Choć są one nieco bardziej kaloryczne, już kilka kawałków wystarczy, aby skutecznie i na długo poskromić apetyt na coś słodkiego.

Inne, naturalne zamienniki cukru to oczywiście miód naturalny, syrop klonowy, syrop z agawy czy lukrecja. Tak naprawde wystarczy odrobina takiego dodatku, aby nadać herbacie czy ciastkom upragniony słodki smak. Dodatkowo do wyboru mamy mnóstwo naturalnych słodzików, takich jak ksylitol, stewia czy maltitol.

Stewia – idealny zamiennik cukru

Stewia to prawdziwy hit wśród wielbicieli słodkości. Roślina ta pochodzi z Ameryki Południowej i Środkowej i posiada aż 240 odmian. Jest aż 350 razy słodsza od cukru, a jednocześnie może obniżać poziom glukozy we krwi. Ponadto zawiera ona całkiem duże ilości witaminy C i kwasu foliowego, a dodatkowo przeciwdziała próchnicy. Aby uświadomić sobie, jak słodka jest stewia, wystarczy krótkie porównanie – już niewielka łyżeczka sproszkowanej stewii zawiera tyle słodyczy, co cała szklanka cukru! Stewia doskonale nadaje się do słodzenia napojów, jako dodatek do potraw czy do wypieków. Obecnie stewia jest chętnie wykorzystywana przez producentów zdrowej żywności – dodawana jest do słodyczy, do lodów, do ciast czy do gum do żucia. Szukając stewii w sklepie, warto wybierać tę brązową lub zieloną, ponieważ biała ma mniej składników odżywczych.

Wiele osób zastanawia się, czy słodziki takie jak stewia są zdrowe. Wiele badań jednoznacznie wskazuje, że stewia w żaden sposób nie wpływa niekorzystnie na organizm. Nie ma ona działania genotoksycznego, rakotwórczego, a bezpieczne dzienne spożycie to 4 mg na kilogram masy ciała. Osobami, które powinny uważać na stewię są ludzie z problemami nerek – stewia zawiera dużą ilość kwasu szczawiowego.

Ksylitol – popularny cukier brzozowy

Od kilku lat można zaobserwować, że ksylitol to jeden z najpopularniejszych zamienników cukru. Tak naprawdę jest on alkoholem cukrowym, co oznacza, że składa się z cząsteczki cukru i cząsteczki alkoholu. Choć wyglądem przypomina biały cukier, jest on jednak słodszy. Oprócz tego nie powoduje gwałtownego wyrzutu insuliny do krwi, ponieważ ma niski indeks glikemiczny. Jest on również o około 40% mniej kaloryczny. Ksylitol ma również wiele ciekawych właściwości zdrowotnych, między innymi działa bakteriobójczo, wspomaga przyswajanie wapnia i nie przyczynia się do rozwoju drożdżaków i grzybów w organizmie – w przeciwieństwie do białego cukru.

Wokół ksylitolu narosło wiele kontrowersji – jego przeciwnicy twierdzą, że wcale nie jest zdrowy i może wykazywać działanie rakotwórcze. Nie jest to prawdą. Jedynym negatywnym skutkiem spożywania ksylitolu mogą być problemy trawienne, takie jak wzdęcia czy biegunki – aby jednak do tego doszło, należałoby spożyć go więcej niż 15 gramów, co równa się ilości trzech łyżeczek. Ksylitol doskonale sprawdzi się jako dodatek do herbaty, do szybkich deserów i do ciast. Dobrze znosi zarówno bardzo wysokie, jak i bardzo niskie temperatury.

Maltitol – mniej znany zamiennik cukru

Maltitol to kolejna ciekawa alternatywa dla niezdrowego tłuszczu. Podobnie jak stewia, może być stosowany przez diabetyków. Zaliczany jest do alkoholi cukrowych. Maltitol pozyskiwany jest z maltozy, znajdującej się w ziarnach zbóż. Smakuje on jak cukier i jest niemal tak samo słodki. Nie zmienia swoich właściwości w kontakcie z wysokimi temperaturami, dzięki czemu nadaje się do pieczenia. Ma on zaledwie dwie kalorie/ 1g. Co ciekawie, maltitol nadaje potrawom przyjemną, kremową konsystencję, dlatego tak doskonale sprawdza się podczas przygotowywania deserów.

Nie istnieją żadne przesłanki, które mogłyby wskazywać na negatywny wpływ maltitolu na organizm. Jest on bezpieczny również dla osób z nietolerancją laktozy Podobnie jak w przypadku ksylitolu, nadmierne spożycie maltitolu może powodować wzdęcia i biegunkę.

Syrop klonowy zamiast cukru

Ciekawym zamiennikiem cukru jest syrop klonowy. Choć w Polsce nie jest on bardzo popularny, w niektórych krajach stosuje się go na co dzień. Syrop klonowy jest dobrym źródłem wapnia, magnezu, potasu, fosforu i manganu, a także witamin z grupy B i polifenoli. Ma on działanie antyoksydacyjne, dzięki czemu chroni organizm przed skutkami nadmiernej aktywności wolnych rodników. Ma on nieco mniej kalorii i niższy indeks glikemiczny niż cukier, dlatego warto wykorzystać go jako alternatywę, jednak nie nadaje się do bardzo intensywnego użytkowania, szczególnie przez osoby na diecie bezcukrowej. Warto potraktować syrop klonowy jako kulinarną ciekawostkę, którą dodamy do deserów.

Produkty bez cukru – czy warto?

Obecnie w sklepach znaleźć można mnóstwo produktów bez cukru. Dostępne są między innymi słodycze, takie jak czekolada, cukierki czy ciastka bez cukru. To dobra alternatywa dla tradycyjnych słodyczy, na którą uwagę powinny zwrócić przede wszystkim osoby na diecie odchudzającej lub bezcukrowej. Niemniej jednak, sięgając po tego rodzaju produkty, należy zwrócić uwagę na skład – wiele z nich będzie zawierało stewię czy ksylitol i te produkty warto kupować. Nie dajmy jednak producentom nabierać się na ich marketingowe sztuczki analizujmy, czy dany produkt rzeczywiście nie zawiera cukru – świadomość konsumencka to ważny element zdrowego stylu życia. Takie słodycze to dobry sposób na poprawę jakości swojej diety – o ile przy ich produkcji zamiast cukru wykorzystano stewię czy ksylitol, warto mieć je przy sobie, kiedy kolejny raz dopadnie Cię ochota na batonika czy ciastka.

Czym zastąpić cukier – podsumowanie

Z uwagi na fakt, że cukier ma wyjątkowo szkodliwy wpływ na organizm, warto możliwie jak najbardziej wyeliminować go ze swojej diety. Na szczęście obecnie istnieje wiele ciekawych i zdrowych alternatyw dla cukru, takich jak stewia, ksylitol czy maltitol. Niezależnie od tego, czy uwielbiasz piec słodkie ciasta, czy jedynie dodajesz cukier do kawy i herbaty, podczas kolejnych zakupów znajdź idealny zamiennik cukru dla siebie i postaw go w kuchni w miejscu, gdzie dotąd stał biały cukier. Dzięki temu za każdym razem, kiedy zechcesz dodać do czegoś cukru, najpierw zastanowisz się dwa razy, a potem z pewnością wybierzesz jego zdrową alternatywę. Jest to skuteczny sposób na obniżenie ilości cukru w swoim jadłospisie, a tym samym na zachowanie zdrowia i dobrego samopoczucia.

Polecamy!

Ksylitol od firmy Satini to najlepszy sposób na rozpoczęcie przygody ze zdrowymi zamiennikami cukru!