Fitosterole i ich właściwości

Wiele osób jeśli słyszy nazwę fitosterole, to zaczyna się zastanawiać co to tak naprawdę takiego jest. Otóż są to substancje roślinne, które mają bardzo zbliżoną budowę do ludzkiego cholesterolu. Dzięki temu spożywanie ich jest bardzo dla nas korzystne. Niestety występują tylko i wyłącznie w świecie roślinnym. Ludzki i zwierzęcy organizm produkuje cholesterol, a fitosterole mogą być im dostarczane jedynie z dietą. Są elementem budulcowym błon komórkowych roślin oraz są odpowiedzialne za utwardzanie ich struktury. Grupę fitosteroli tworzą między innymi sterole mające wiązania nienasycone w cząsteczce oraz stenole ze wszystkimi wiązaniami nasyconymi. Jednakże znacznie częściej występują w roślinach sterole, ponieważ stenole stanowią tylko 10% ogółu fitosteroli. Pośród tej grupy związków rozpoznano niemalże czterdzieści różnorodnych substancji wśród których najbardziej powszechne substancje to sitasterol, stigmasterol, kampesterol oraz beta-sitosterol. Najbardziej jednakże obszerny jest beta-sitosterol, gdyż stanowi w odżywianiu człowieka niemalże połowę fitosteroli i jego naturalnym źródłem pokarmowym są różnorakie pokarmy pochodzenia roślinnego.

Przez to, że fitosterole mają bardzo podobną budowę chemiczną do cholesterolu to nasz organizm nie rozróżnia tych związków, przez co fitosterole łączą się w jelitach z receptorami cholesterolu oraz są wchłaniane zamiast niego. W rezultacie poziom cholesterolu transportowego poprzez lipoproteiny o niskiej gęstości jest znacznie niższy. Przeciwdziała to odkładaniu się cholesterolu w komórkach ścian tętniczych. Mechanizm ten skutkuje powstawaniem blaszek miażdżycowych oraz zwężeniem tętnic, co jest strasznie niebezpieczne dla naszego zdrowia. Fitosterole w dużym stopniu ograniczają jednak wchłanianie złego cholesterolu LDL, jeśli spożywamy je w odpowiednich ilościach. Już w przewodzie pokarmowym fitosterole hamują wchłanianie cholesterolu oraz powodują zwiększone wydalanie go z organizmu. Już na tym etapie są wchłaniane do krwiobiegu w bardzo małej części. Mimo, iż zmniejszone wchłanianie cholesterolu z pożywieniem wywołuje znacznie większe jego produkowanie w wątrobie to stężenie tego związku i tak bardzo wyraźnie maleje w surowicy krwi. Z wątroby fitosterole mogą być przetransportowane do odległych tkanek w formie lipoprotein, zostać w niewielkim zakresie zmienione w kwas żółciowy albo być przetransportowane do woreczka żółciowego i tam zostać wydalone z żółcią. Obecnie przyjęło się, iż dzienna dawka fitosteroli oscyluje od 1 grama do 3 gramów. Nie ma sensu przyjmować więcej fitosteroli niż zalecana dawka, ponieważ i tak nie wpływa ona na dalszy spadek stężenia lipoprotein. Jest to i tak o wiele więcej aniżeli dostarczamy z codziennym jedzeniem. Podstawowe sterole roślinne są w olejach roślinnych takich jak olej rzepakowy, olej słonecznikowy, olej sezamowy i olej kukurydziany. Fitosterole występują także w dużej ilości w Nasionach sezamu, orzechach włoskich, kiełkach pszenicy, orzechach laskowych, nasionach roślin strączkowych, migdałach oraz orzechach ziemnych. Bardzo skutecznie cholesterol LDL obniża czekolada, margaryna, mleko sojowe, ser żółty oraz sok pomarańczowy, ponieważ zawiera dużą ilość fitosteroli. Osoby, które mają natomiast podwyższony poziom cholesterolu są o wiele bardziej podatne na zachorowanie na miażdżycę oraz inne schorzenia układu krążenia. Ze względu na swoje właściwości fitosterole stanowią konieczny składnik diety dla zdrowego serca. Sterole roślinne zmniejszają natomiast uwalnianie prostaglandyn, spowalniają utlenianie cholesterolu LDL oraz powiększają żywotność komórek śródbłonka naczyń krwionośnych. Wszystko to bardzo pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu sercowo - naczyniowego, ponieważ spadek poziomu cholesterolu LDL zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej.

Spożywanie fitosteroli łagodzi trudności z oddawaniem moczu, zmniejsza przerost prostaty, zwiększa przepływ przez cewkę moczową oraz zmniejsza objętość moczu, który zalega w pęcherzu po wydalaniu. Fitosterole mogą ograniczać także stan zapalny oraz redukować zbyt silną odpowiedź immunologiczną. Może mieć to zastosowanie w leczeniu łuszczycy albo reumatoidalnego zapalenia stawów. Niektóre fitosterole pobudzają również wydzielanie insuliny przez co mogą być pomocne w leczeniu cukrzycy typu II. Także hamują procesy alergiczne. Wspierają układ odpornościowy oraz działają przeciwgorączkowo.  Swoje zastosowanie znalazły również w leczeniu stwardnienia rozsianego. U kobiet natomiast w okresie menopauzalnym fitosterole zmniejszają napady uderzenia gorąca albo zimnych potów. Fitosterole zmniejszają także ryzyko wystąpienia udaru mózgu oraz hamują produkcję wolnych rodników, jakich nadmiar przyspiesza starzenie się organizmu, a także przyczynia się do powstawania wielu chorób. Szereg przeprowadzonych badań wykazał, że fitosterole poprawiają samopoczucie, a co za tym idzie zapobiegają przed depresją. Zwiększają również wydolność fizyczną przez co polecane są osobom, które pracują fizycznie oraz regularnie ćwiczą oraz uprawiają sport. Fitosterole obniżają też produkcję cytokin w przebiegu stanów zapalnych przez co zmniejszają poziom odczuwanego bólu. Swoje zastosowanie fitosterole znalazły także w kosmetyce przede wszystkim dzięki hamowaniu utraty wody przez płytsze oraz głębsze warstwy skóry, wzmocnieniu bariery naskórkowej, działaniu ochronnych, a także i nawilżającym. Również nie bez znaczenia są regeneracyjne i kojące poprawiające stan i koloryt skóry. Pamiętać należy też o tym, iż fitosterole mają zdolności stymulowania syntezy kolagenu, jaki odpowiada przede wszystkim za napięcie skóry, zmniejszanie i wygładzanie zmarszczek.

Fitosterole działają także przeciwnowotworowo. Wpływają bowiem one na wiele procesów, jakie dążą do rozwoju komórki nowotworowej. Fitosterole hamują również powstawanie wolnych rodników, działają przeciwzapalnie oraz przeciwutleniająco. Na drodze skomplikowanych procesów fitosterole hamują namnażanie się komórek oraz wywołują ich śmierć. Zmniejszają także powstawanie przerzutów, ponieważ udowodniono, iż beta - sitosterol zatrzymuje wzrost oraz przerzutność komórek raka piersi, raka jelita grubego, a także hamuje rozwój raka okrężnicy. Sterole roślinne zmniejszają również ryzyko zachorowania na raka żołądka.

Fitosterole mimo tego, że mają bardzo dużo cennych właściwości to jednak nie powinny być zbytnio stosowane w nadmiarze. Nie zaleca się bowiem stosowania u dzieci poniżej piątego roku życia z odpowiednim stężeniem cholesterolu we krwi margaryny, w której znajdują się sterole roślinne, ponieważ mogą wystąpić zakłócenia związane z wchłanianiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Co więcej zapotrzebowanie młodych osób na cholesterol jest dużo większe, a jeśli jest go zbyt mała ilość w organizmie to może to nawet doprowadzić do zaburzeń gospodarki lipidowej. Spożywanie natomiast zbyt dużej ilości steroli roślinnych z racjami pokarmowymi skutkować może niekorzystnym wpływem na stan karotenu w organizmie człowieka. Duża ilość spożywanych fitosteroli obniża również poziom witaminy E i likopenu.

W dzisiejszych czasach mamy bardzo dużą ilość osób, która boryka się z zbytnio wysokim poziomem cholesterolu. Z pewnością te osoby zastanawiają się nad tym co zrobić i co jeść aby jak najszybciej i najskuteczniej pozbyć się tego problemu. Z pomocą dla tego problemu przychodzą różnego rodzaju produkty z dodatkiem fitosteroli, ponieważ dzięki nim możemy obniżyć ryzyko zachorowań na choroby układu krążenia, różnego rodzaju nowotwory, ale przede wszystkim możemy obniżyć poziom cholesterolu we krwi. Jednakże jeśli spożywać będziemy więcej niż 3 gramy fitosteroli dziennie, to musimy bacznie obserwować czy nie powstają jakieś skutki uboczne, gdyż nie powinniśmy przekraczać tej dawki, a już na pewno nie wolno jej przekraczać u małych dzieci. Jeśli jednak jemy fitosterole w większej ilości niż 3 gramy na dzień to watro jest jeść również produkty, które są bogate w karoten. Spożywanie fitosteroli jest zatem bezpieczne i korzystne dla zdrowia, ale pod warunkiem, iż są one spożywane w odpowiedniej ilości. Warto jest więc dokładnie przeliczyć sobie ile tak naprawdę fitosteroli spożywamy, żeby nie zaszkodzić swojemu organizmowi w żaden sposób i nie narobić sobie niepotrzebnych problemów.

Niektóre osoby wolą iść jednak na łatwiznę i zamiast poszukać produktów, które są bogate w fitosterole to wolą iść do sklepu i kupić suplement diety. Niestety nie jest to wcale dobre rozwiązanie dla naszego zdrowia, a przede wszystkim naszego organizmu. Fitosterole w suplementach diety są przeważnie nafaszerowane różnego rodzaju chemią oraz sztucznymi barwnikami, które mają często bardzo niekorzystny wpływ na nasz organizm, gdyż mogą wywoływać silne reakcje alergiczne, a także inne różne dolegliwości. Zdecydowanie lepiej jest więc zjeść produkty, które są bogate w fitosterole, a niżeli faszerować się sztucznymi suplementami diety. Natomiast jeśli dobrze prześledzimy jakie zawartości fitosteroli posiadają konkretne produkty to spożycie ich nie będzie dla nas wcale takie uciążliwe jakby nam się to wydawało. Wystarczy jedynie poświęcić trochę czasu, żeby zapoznać się w wartościami odżywczymi danych produktów i ich składem i wtedy bez najmniejszego problemu ułożymy tak posiłki, że będą one miały w swoim składzie odpowiednią ilość fitosteroli, a dodatkowo będą bardzo smaczne.