Czekolada jest wyrobem cukierniczym, który wytwarzany jest z miazgi i tłuszczu kakaowego oraz substancji słodzących. Ziarna kakaowca, z których otrzymuje się miazgę i tłuszcz kakaowy, są poddawane fermentacji oraz suszeniu, a następnie rozcieraniu. Czekolada zgodnie z dyrektywą 2000/36/WE powinna zawierać minimalnie 35% suchej masy kakaowej oraz minimalnie 14% suchej masy kakaowej odtłuszczonej. W zależności od zawartości masy kakaowej wyróżnia się czekolady gorzkie, deserowe, białe i mleczne. Ze względu na wysoką kaloryczność czekolady oraz obecność kwasów tłuszczowych nasyconych, czekolada często eliminowana jest z diety. Czy jednak czekolada, zwłaszcza gorzka jest niezdrowa?

Rodzaje czekolady dostępne na rynku

Ze względu na zawartość masy kakaowej oraz dodatkowych składników wyróżnia się następujące rodzaje czekolady:

* Czekolada gorzka

Zawiera minimum 70% miazgi kakaowej, masło kakaowe i cukier, aromaty waniliowe.

* Czekolada deserowa

Zawiera minimum 50% miazgi kakaowej, masło kakaowe i cukier, aromaty waniliowe.

* Czekolada mleczna

Zawiera minimum 25% i maksimum 50% miazgi kakaowej, masło kakaowe i cukier oraz dodatki.

* Czekolada biała

Nie zawiera miazgi kakaowej. W jej skład wchodzi masło (tłuszcz) kakaowe (max. 33%) i cukier.

Czekolada gorzka

Spośród wszystkich rodzajów czekolad, czekolada gorzka zawiera największą ilość miazgi kakaowej, która wytwarzana jest z ziaren kakaowca w procesach prażenia i mielenia. Kakao jest produktem o wysokiej wartości energetycznej (ok. 500 kcal/100 g). Dlatego też czekolada jest produktem wysokokalorycznym. Należy jednak zwrócić uwagę na dużą zawartość składników mineralnych oraz związków biologicznie czynnych takich jak, polifenole, aminy biogenne, alkaloidy purynowe. Ich zawartość w różnych rodzajach czekolady determinowana jest ilością miazgi kakaowej. Wynika więc z tego, że im więcej kakao w czekoladzie, tym zawiera ona większą ilość wartościowych składników. Jak więc wpływają one na zdrowie?

Flawonoidy

Jest to grupa związków, z której w czekoladzie w największych ilościach występują katechiny, epikatechiny oraz proantocyjanidyny. Są to związki o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym. Aktywność oksydacyjna flawonoidów zawartych w czekoladzie jest 10-20 razy większa niż w pozostałych źródłach tych związków (np. jabłkach, czerwonym winie). Zawartość flawanoli i proantocyjanid w ciemnej czekoladzie to 170 mg/100g, w winie 22 mg/100g, a w jabłkach 106 mg/100g.

Składniki mineralne

Zawartość składników mineralnych w czekoladzie zależy od ilości beztłuszczowej miazgi kakaowej. Czekolada gorzka bogata jest w potas, magnez, żelazo, miedź, fosfor.

Potas

- odpowiada za prawidłową gospodarkę wodno — elektrolitową w organizmie,

- 100 gramów gorzkiej czekolady dostarcza 581 mg potasu (wystarczające dzienne spożycie to 3500 mg).

Magnez

- uczestniczy w reakcjach biologicznych w organizmie (synteza białek, przekazywanie impulsów nerwowych),

- 100 gramów gorzkiej czekolady dostarcza 165 mg magnezu (zalecane dzienne spożycie to 310 mg (kobiety) i 420 mg (mężczyźni)).

Miedź

- odpowiada za reakcje enzymatyczne w organizmie,

- 100 gramów gorzkiej czekolady dostarcza 0,7 mg miedzi (wystarczające dzienne spożycie to 0,9 mg).

Fosfor

- jest pierwiastkiem, który odpowiada za prawidłową mineralizację zębów oraz kości,

-100 gramów gorzkiej czekolady dostarcza 244 mg fosforu (wystarczające dzienne spożycie to 700 mg)

Żelazo

- uczestniczy w reakcjach oddychania tkankowego,

- jest składnikiem hemoglobiny i mioglobiny,

- 100 gramów gorzkiej czekolady dostarcza 2,1 mg żelaza (wystarczające dzienne spożycie to 10 mg (mężczyźni) i 18 mg (kobiety))

Substancje psychoaktywne

Czekolada zawiera w składzie substancje takie jak kofeina, teotrombina, czy teofilina. Przez zawartość substancji psychoaktywnych wykazuje więc działanie pobudzające.

Aminy biogenne

Są to związki, które odpowiadają za utrzymanie żywotności komórek i za prawidłowe przeprowadzanie procesów komórkowych. W największej ilości w organizmie występują tyramina i fenyloetyloamina. Fenyloetyloamina, należąca do grupy endorfin, uważana jest za modulator nastroju.

Prozdrowotne działanie składników gorzkiej czekolady

Gorzka czekolada dzięki wysokiej zawartości wartościowych składników wykazuje działanie:

- antyoksydacyjne — przez hamowanie działania wolnych rodników

- przeciwzapalne, a tym samym zapobiegające powstawaniu procesów miażdżycowych — przez zmniejszanie aktywności zapalnej i zakrzepowej wolnych rodników,

- obniżające ciśnienie krwi

- zwiększające stężenie frakcji „dobrego” cholesterolu HDL (ang. High Density Lipoprotein)

Spożywanie gorzkiej czekolady wykazuje więc wiele prozdrowotnych właściwości. Zapobiegać może powstawaniu procesów miażdżycowych, a tym samym chorobom układu krążenia. Zawartość związków z grupy endorfin może poprawiać nastrój i zapobiegać depresji. Gorzka czekolada może też pomóc uzupełniać poziom składników mineralnych — magnezu, żelaza, miedzi, fosforu, potasu.

Należy jednak pamiętać, aby wybierać czekolady o jak najwyższej zawartości kakao, które w głównej mierze odpowiada za właściwości prozdrowotne gorzkiej czekolady.