Jak sportowiec powinien przygotować się do badań krwi?

Każdy z nas powinien okresowo badać swój organizm, między innymi poprzez regularne sprawdzanie zmian w parametrach krwi. U sportowców badanie krwi ma szczególne znaczenie – pozwala zweryfikować wpływ intensywnego i długiego treningu na nasz organizm oraz ocenić, jak reaguje on na konkretne obciążenia. Regularne badanie krwi u sportowca może zapobiec nieszczęśliwym wypadkom, zmniejszając ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych.

Jakim badaniom krwi powinien poddawać się sportowiec?

Badania krwi w grupie sportowców powinny być wykonywane częściej niż u ludzi, którzy nie zajmują się sportem wyczynowo. Jest to ważne, ze względu na ryzyko utraty żelaza, które musi być utrzymywane na prawidłowym poziomie. Pozwala to uniknąć nadmiernego przemęczenia organizmu oraz często ignorowanego przez sportowców schorzenia, czyli anemii. Regularne badania krwi pomogą uniknąć przetrenowania, odpowiednio rozplanować obciążenia treningowe i sprawić, że ryzyko wystąpienia nieodwracalnych zniszczeń w organizmie sportowca będzie zredukowane do minimum.

Sportowcy powinni skupić się przede wszystkim na badaniu czerwonych krwinek i hemoglobiny. To one odpowiadają za transport tlenu w organizmie, co w bezpośredni sposób przekłada się na wydolność sportowca i jego wyniki uzyskiwane podczas zawodów i sportowych eventów. Do tworzenia erytrocytów niezbędna jest miedź, foliany, żelazo i witamina B12 – zapotrzebowanie na te składniki wzrasta w momencie zwiększonej aktywności fizycznej. Sama liczba czerwonych krwinek z reguły nie jest podstawą do wnioskowania na temat kondycji sportowca, dlatego pod uwagę powinny być brane również inne parametry krwi. Należy też pamiętać, że u sportowców liczba erytrocytów jest z reguły podwyższona, jako efekt np. treningów z dużymi obciążeniami. Niedobór czerwonych krwinek może natomiast świadczyć o zaburzeniach w ich produkcji i anemii. Obniżone markery czerwonokrwinkowe dają już wcześniej znaki podczas treningów - objawiają się zmniejszeniem siły, wytrzymałości i kondycji sportowca.

Osoby narażone na zwiększony wysiłek powinny również dbać o odpowiedni poziom hemoglobiny, substancji odpowiedzialnej za transport tlenu do tkanek. I tak jak w przypadku erytrocytów, podwyższony poziom hemoglobiny nie jest najczęściej powodem do zmartwień, albowiem wynika z przebywania na dużych wysokościach (alpinizm) lub wskazuje na przebyty intensywny wysiłek fizyczny. Niedobór wskazywać może na anemię. Podstawowe badania krwi daje sporo informacji o jej składzie. Warto jednak nie ograniczać się do samej morfologii I dodatkowo zrobić badanie ferrytyny. Na podstawie tych wyników można podejmować decyzję o suplementacji i doborze treningów.

Przygotowania do badania krwi

Informacje dotyczące sposobów przygotowania się do badań krwi są wiedzą szeroko dostępną, mimo to duża część sportowców zapomina o podstawowych zasadach. Z reguły skutkuje to niepokojącymi wynikami, które tylko wprowadzają ich w niepokój. Kulturyści są idealnym przykładem grupy sportowców często popełniających małe błędy, które mają olbrzymi wpływ na wyniki badań –w obawie przed katabolizmem mięśniowym ostatni posiłek spożywają nawet na na godzinę przed snem.

Bardzo ważne jest zaniechanie intensywnej aktywności fizycznej przed badaniem. Sportowiec powinien zgłosić się na badanie nie wcześniej niż 48 godzin po zakończeniu ostatniego treningu, czy zawodów. Brak zastosowania się do tej zasady może sprawić, że w wynikach uzyskamy podwyższoną kinazę fosfokreatynową, co w może prowadzić do podejrzenia rabdomiolizy - filtrowania mioglobiny z rozkładu tkanki mięśniowej, wpływającej na niewydolność nerek. Innym podejrzeniem mogłoby być uszkodzenie mięśnia sercowego, co u sportowca niejednokrotnie oznacza z reguły koniec profesjonalnej kariery, a w najlepszym przypadku tymczasowe zaprzestanie intensywnych aktywności fizycznych i długotrwałą rehabilitację. Wysiłek wykonany na mniej niż 48 godzin przed badaniem może również podwyższać stężenie białka, kreatyniny, kwasu moczowego, enzymów pochodzenia mięśniowego i fosforanów.

Na badanie sportowiec powinien się zgłosić na czczo – nie spożywać żadnych posiłków i ograniczyć poziom przyjmowanych płynów. Okres postu u sportowców powinien być znacznie dłuższy niż u osób, które sportu nie uprawiają – z reguły powinien trwać od 12 do 16 godzin. Ostatni posiłek spożyty w przeddzień badania musi być lekkostrawny i spożyty około 18.00–20.00. Jest to istotne, ponieważ ciężkostrawny, obfity posiłek, bogaty w tłuszcze nasycone i węglowodany (zawarte w takich produktach spożywczych, jak masło, nabiał, czy mięsa) zjedzony późno spowoduje wykazanie podwyższonego poziom glukozy, cholesterolu i triglicerydów we krwi. Również przyjmowanie minerałów i witamin może mieć wpływ na wyniki badania krwi – sportowiec powinien odstawić je na 3-4 dni przed pobraniem materiału badawczego. Inaczej w wynikach uwidoczni się chwilowe wysokie stężenie pierwiastków, maskujące ich realny poziom. Przyjmowanie żelaza może w podobny sposób zamaskować anemię.

Sportowcy to grupa szczególnie narażona na różnego rodzaju schorzenia, urazy, czy mikrouszkodzenia. Regularne badanie krwi pozwala dobrać odpowiedni trening, dietę i suplementację oraz zmniejszyć ryzyko wypadków. Warto pamiętać o paru podstawowych zasadach, dzięki którym wyniki testu będą wiarygodne i pozwolą nam trenować z czystym sumieniem.