Skupienie warte uwagi

Koncentracja jest jednym z najważniejszym czynników, który warunkuje sukces wykonywanej przez nas czynności. Często są to bowiem bardzo skomplikowane działania, wymagające dużych nakładów energii, pracy wielu układów oraz ich współdziałania, które finalnie nakładają się na jakość naszej czynności. W tych wypadkach potrzeba koncentracji, czyli skupienia, większej uwagi, świadomości tego, co dzieje się w danej chwili. Oczywiście nasze życie warunkuje wiele działań niepotrzebujących uwagi. Należą do nich zwykłe czynności, jak spacer, mycie naczyń, pranie czy zwykłe surfowanie w Internecie. Dopiero jakiś bodziec wyłącza nasz automatyczny, a zarazem bardziej oszczędny system, na rzecz świadomości. Wówczas jakiś element przykuwa naszą uwagę. Ma to swoje biologiczne podstawy, gdyż automatyczny system nie wymaga wielkich nakładów energii do swojej pracy, bo nie używa tak wielu połączeń neuronalnych, jak w wypadku koncentracji, czyli więcej energii pozostaje dla całego organizmu. Znajomość tego mechanizmu ma ogromne znaczenie podczas treningu. Niezależnie czy będzie to trening sportowy, naukowy lub muzyczny, zasada działania jest taka sama. Najważniejsza jest koncentracja. Dlaczego?

Skomplikowany mechanizm

Czynności, które wymagają nieustannych treningów, nie należą do czynności prostych. Są to bardzo skomplikowane operacje w sensie mechanicznym, jak również mentalnym. Wydawać by się mogło, że tenisista wykonuje z góry określone ruchy, które są notabene bardzo powtarzalne. Nic bardziej mylnego. Na jedno odbicie piłki, organizm musi zmobilizować aparat ruchu do wykonania odpowiedniego ustawienia, na podstawie analizy toru lotu piłki. Oprócz tego nieustannie przetwarza dane, przewidując gdzie upadnie piłka, jej prędkość, rotację, starając się dobrać odpowiednie wartości do optymalnego odbicia. Pomijając to, w ośrodku decyzyjnym w ciągu dziesiątych części sekundy dochodzi do rozstrzygnięcia, w którą stronę kortu tenisista ma zamiar odbić tę piłkę. To bardzo uproszczony przykład, lecz obrazuje jak bardzo złożona jest ta czynność, czyli dlaczego wymaga udziału koncentracji, by być skuteczną. Nie da się jej wykonywać na zasadzie automatycznych, bezwiednych działań, gdyż mózg zobligowany jest do analizy zbyt wielkiej ilości danych. Żeby wykonywana praca stała się skuteczniejsza, potrzebny jest odpowiedni trening. 

Trening czyni mistrza 

Na co szczególnie należy zwrócić uwagę podczas treningu tak złożonych czynności? Przede wszystkim na koncentrację. W psychologii definiuje się ją jako zjawisko, polegające na skupieniu, skierowaniu swojej myśli na dany przedmiot, wydarzenie, sytuację, w określonym czasie. Może ona być uwarunkowana naszą świadomą wolą lub podświadomością, która działa na zasadzie pierwotnych instynktów. Koncentrację możemy również scharakteryzować, jako utrzymanie jednej, konkretnej myśli w naszej głowie przez pewien czas. Nie ukrywajmy, jest to bardzo trudne. Przypomnijmy sobie, ile różnych myśli napływa do nas, kiedy prowadzimy samochód, a ile z nich jeszcze projektuje przyszłość? Oznacza to, że uwaga na to co dzieje się w danej chwili jest mocno ograniczona. Jest  to zjawisko nie pożądane podczas treningów. Ćwicząc daną umiejętność, należy sobie przede wszystkim zdać sprawę, iż nie robi się tego na niby. Działa tutaj zasada wszystko, albo nic. Wykonujemy daną czynność na serio lub nie wykonujemy jej wcale. Trening to inaczej symulacja tego, co ma wydarzyć się w przyszłości. Dla sportowca będzie to symulacja meczu, dla muzyka koncertu. Im większe będzie ich skupienie podczas ćwiczeń, tym lepiej zaimplementują je w ważnym momencie. Podczas wydarzeń takich jak mecz, czy koncert, oprócz samej trudności wykonywanej czynności dochodzą emocje - stres, obawy przed porażką, strach przed widownią itp. Nie będąc przyzwyczajonym do eliminowania innych bodźców i pozostawienia tylko tych, które warunkują działanie, przegrywa się bardzo łatwo. Trening ma wyćwiczyć umiejętność selekcji myśli i ich wybiórczego zastosowania. Żeby było to skuteczne oraz jak najbardziej oddawało warunki meczowe czy koncertowe, należy traktować poważnie każde ćwiczenie.

Próg bólu koncentracji

Warto zdać sobie również sprawę, że nie da się utrzymywać koncentracji przez cały czas na najwyższym poziomie. Jest to operacja skomplikowana, a nasze ciało podczas wykonywania takich działań, ma ograniczony próg tolerancji, ze względu na wydatki energetyczne. Dlatego po upływie kilkudziesięciu minut koncentracja sportowca spada, a jakość jego gry się pogarsza. Doświadczony, dobrze przygotowany podczas treningu sportowiec, wie, że jest to naturalne i poczeka do momentu, kiedy jego baterie koncentracji się naładują. Jest to możliwe, bo wiele razy przetrenował ten scenariusz. Ktoś, kto nie poświęcał się skupieniu, może być zdezorientowany, a w najgorszym wypadku, może dojść do blokady mentalnej. A w warunkach stresowych, często warunkuje to bezwzględną porażkę. Jak przygotować się na taki drastyczny scenariusz? Po pierwsze należy znaleźć sobie pewne bodźce, które rozładowują organizm ze stresu, może to być muzyka, jakieś krótkie, proste ćwiczenia lub zwykła rozmowa. Ćwicząc urozmaiconymi metodami podczas treningu nie dopuszczamy do monotonnych ruchów, a nasz umysł musi ciągle uważać. Najważniejsze - pracujemy nad umiejętnością utrzymania jednej myśli w głowie jak najdłużej tylko potrafimy. Możemy dowolnie kreować naszą koncentrację, tylko wymaga to odpowiednio wyspecjalizowanych treningów.

Podsumowanie

Koncentracja to jeden z kluczowych czynników, który musi zawierać nasz trening. Bez niej, czynności stają się mocno ograniczone, a co za tym idzie, spada efektywność tego, co aktualnie wykonujemy. Ma to swoje podłoża biologiczne, których nie jesteśmy w stanie obejść. Bardzo ważne jest uświadomienie sobie mechanizmów rządzących naszą uwagą oraz odnalezienie odpowiedniego balansu, przy którym będziemy mogli jak najdłużej skupić się podczas treningu. Nie ważne czy dotyczy to muzyki, sportu, nauki, każda z tych dziedzin wymaga skomplikowanych czynności i specjalnego treningu, który pozwoli zachować koncentrację na dłużej. Oprócz samych działań, warto poświęcić uwagę na sferę mentalną, bo będzie to miało swoje wymierne korzyści.