Fakt, że nasze jelita mają jakiś tam związek z mózgiem dla większości z nas na pewno nie jest niczym szokującym. W końcu niepojęte są tajemnice i złożoność ludzkiej anatomii, prawda? Ale żeby mówić, że jelita są wręcz drugim mózgiem człowieka? To już zakrawa na przesadę! A jednak, są to słowa naukowca i co więcej - ma on rację.

W 1998 roku ukazała się przełomowa książka neurobiologa dr. Michaela Gershona pod tytułem "The Second Brain". Tytułowy "drugi mózg" odnosi się właśnie do jelit. Naukowiec poświęcił swoją karierę w celu zrozumienia ludzkiego jelita, zaś trzydzieści lat badań doprowadziło go do odkrycia, że w jelitach znajdują się komórki nerwowe działające niczym mózg. Gershon zauważył, że ten drugi mózg sam może kontrolować nasze jelita. Naukowiec odkrył, że człowiek posiada de facto dwa mózgi, które muszą ze sobą współpracować. Ale warto dodać, że Gershon nie był jedynym, który podjął się takich badań, bo pierwsze zależności między mózgiem i jelitami opisywano już ponad sto lat temu.

Jelita i mózg - co te narządy łączy ze sobą?

Współcześni naukowcy udowodnili, że jelita i mózg mają więcej wspólnego niż mogłoby się wydawać. Ludzkie jelita pokryte są bowiem gęstą siecią komórek nerwowych, takich jak te, z których zbudowana jest kora mózgowa. 100 milionów - tyle wynosi liczba neuronów, które znajdują sie w naszych jelitach. Badania zaś dowodzą, że układ neuronów jelitowych działa niezależnie od mózgu.

Innymi słowy, nasz drugi mózg odpowiada za takie procesy jak trawienie pokarmu i wchłanianie substancji odżywczych, a także wydalanie. Dzięki temu nasz pierwszy mózg, czyli ten znajdujący się w głowie, jest odciążony od tego typu "przyziemnych" zadań i może się skupić na wyższych celach.

Jelita, dieta i rozpoznawanie smaków

Produkty w naszej codziennej diecie są naszpikowane substancjami, które są rozpoznawane przez nasz organizm i wpływają na działanie neuroprzekaźników w mózgu. Te z kolei potrafią wytwarzać neurony znajdujące się w naszych jelitach. Takim neuroprzekaźnikiem będzie np. acetylocholina, wpływająca na zdolność zapamiętywania, możliwa do pobudzenia choćby poprzez spożywanie ziemniaków.  

Jelita odpowiadają również za receptory smaku - głównie słodyczy. Zajmują się rozpoznawaniem glukozy, będącej głównym źródłem energii dla organizmu.  Zaburzenia wchłaniania tego cukru mogą zaś prowadzić do otyłości i związanych z tym schorzeń. Przykładowo osoby cierpiące na cukrzycę typu II mają problem z nadmiernym i zbyt szybkim wchłanianiem tego cukru.

Neuronowy przepływ informacji

Oczywiście byłoby to zbyt proste, gdyby tak potężna liczba neuronów, jaka znajduje się w jelitach, była odpowiedzialna jedynie za trawienie pokarmu czy dostarczanie doznań smakowych. Naukowcy udowodnili, że istotnie tak nie jest. Otóż jelita i mózg są w ciągłej komunikacji ze sobą. Układy nerwowe w mózgu i jelitach przesyłają do siebie informacje za pomocą nerwu błędnego - najdłuższego nerwu w ludzkim organizmie.

Komunikacja odbywa się przez większość czasu jednostronnie, a więc to przede wszystkim jelita wysyłają informacje do mózgu. I nie są to byle jakie informacje, ponieważ neurony znajdujące się w jelitach potrafią wytwarzać neuroprzekaźniki takie jak dopamina czy serotonina. Dzięki temu mózg dowiaduje się o różnego rodzaju zagrożeniach, potrafi nawet reagować na stres.

Stan jelit wpływa na samopoczucie

Dzięki postępującej nauce i rosnącej liczbie badań coraz bardziej przekonujemy się, że rola jelit w ludzkim organizmie ma ogromne znaczenie. Należy pamiętać, że mikroflora jelitowa oddziela bakterie pożyteczne od szkodliwych, pełniąc funkcję ochronną dla organizmu. Mikroflora daje nam również energię i chęć do podejmowania działań w życiu codziennym, zaś jej zaburzenie może prowadzić do niepożądanych skutków, jak stres czy nawet stany lękowe.

Aby do tego nie doprowadzić, należy zadbać o prawidłowe odżywienie organizmu. Konieczne jest dostarczanie z pożywieniem prebiotyków i probiotyków. Zaburzona mikroflora jelit może prowadzić bowiem do chorób o podłożu psychicznym. W takiej sytuacji ktoś, kto nie ma pojęcia o złożonej roli jelit w organizmie, powie: "To wszystko jest w twojej głowie". Tymczasem źródło problemu może być gdzie indziej - w naszym drugim mózgu.