Jak selen wpływa na nasz organizm?

Suplementacja i zasady zbilansowanej diety są coraz częściej kwestią, na którą zwracamy uwagę w konstruowaniu swojego codziennego jadłospisu. Odpowiednia zawartość składników odżywczych w tym, co spożywamy nie pozostaje bez znaczenia dla naszego organizmu i całościowego funkcjonowania. W przypadków niedoborów, jak i nadmiarów poszczególnych substancji w naszym ciele mogą występować negatywne skutki w postaci różnorodnych dolegliwości. To właśnie dlatego równowaga w dostarczaniu naszemu organizmowi konkretnych witamin i minerałów jest niezwykle ważna. Jednym z istotnych, aczkolwiek często pomijanych, czy też nieraz zupełnie lekceważonych pierwiastków jest selen. Tymczasem ma on często kluczowe znaczenie dla naszego samopoczucia. Może wpływać na wiele funkcji naszych układów - między innymi nerwowego i odpornościowego. Dlatego właśnie powinniśmy przywiązywać wagę do pokrycia dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek w czasie spożywanych posiłków. Niestety, w Polsce zagrożenie niedoborem selenu jest całkiem spore, ze względu na niską zawartość tego pierwiastka w lokalnych glebach. Zbilansowana dieta zakłada natomiast, że naszemu organizmowi niczego nie będzie brakować i niczego nie będzie również w nadmiarze - tych zasad powinniśmy się trzymać, wybierając codzienne menu i szykując potrawy. Jeżeli jednak w dalszym ciągu naszemu organizmowi brakuje selenu, czy też innych niezbędnych składników - co może się zdarzyć i nie jest wykluczone - powinniśmy rozważyć branie suplementów dopasowanych do naszych potrzeb. Na rynku dostępnych jest wiele godnych polecenia preparatów zawierających selen - możemy go znaleźć w suplementach produkowanych przez firmy takie jak chociażby RealPharm, czy MuscleCare. W żadnym wypadku nie powinniśmy ich jednakże nadużywać, ani celowo wywoływać zbyt dużej obecności tego pierwiastka (na przykład poprzez dietę). Najlepiej wykonywać badania okresowe, sprawdzające ilość selenu w naszym organizmie.

Czym objawia się niedobór selenu?

Niestety w codziennym zabieganiu i natłoku obowiązków mamy tendencje do ignorowania sygnałów, które wysyła nam nasz organizm. Często szukamy pomocy w dostępnych źródłach, zamiast udać się do lekarza i potwierdzić swoje obawy. Tymczasem, jak wiadomo, niektóre objawy mogą być sygnałem ostrzegawczym dotyczącym wielu nieprawidłowości i chorób. Wobec tego ostateczną diagnozę najlepiej powierzyć specjaliście. Naszym zadaniem natomiast jest monitorowanie swojego zdrowia na bieżąco i niezaniedbywanie niepokojących rzeczy, które dostrzegamy. Jakie objawy może dawać niedobór pierwiastka zwanego selenem? Na co zwrócić uwagę?

Zaniżona obecność selenu w organizmie wpływa negatywnie na nasz układ odpornościowy, wobec czego nasz organizm gorzej radzi sobie ze wszelkiego rodzaju infekcjami i zagrożeniami wywoływanymi przez bakterie, czy wirusy. Jeżeli zatem zauważymy u siebie obniżoną tolerancję na warunki zewnętrzne, a także zwiększoną częstotliwość i szybkość zachorowań, powinniśmy zastanowić się, czy nie brakuje nam tego pierwiastka. Oprócz tego niepokój może wywołać również przybieranie na wadze. Niedobór selenu może prowadzić bowiem do zaburzeń prawidłowego funkcjonowania tarczycy, a to może skutkować spowolnieniem metabolizmu. Czasem występują też problemy z wątrobą i trzustką. Pogorszeniu może również ulec nasze ogólne samopoczucie - zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Pojawia się, na przykład, ciągłe zmęczenie, czy bóle mięśni. U mężczyzn dodatkowo mogą wystąpić kłopoty z płodnością. Zbyt mała ilość selenu może też wpływać negatywnie na ciążę, serce, stawy, skórę, czy poziom cholesterolu.

Nadmiar selenu może być groźny

W organizmie niezmiernie ważne jest zachowanie równowagi, choć często bywa to niezwykle trudne. Ważne jest to, aby niczego nie bagatelizować, ale również z niczym nie przesadzać. Nadmiar poszczególnych substancji odżywczych może być niejednokrotnie bardzo dokuczliwy i powodować wiele dolegliwości. W leczeniu niedoborów nie warto zatem przyjmować większych dawek niż jest to zalecane, albo wpadać w bezmyślny szał zażywania suplementów. Należy mieć pod kontrolą poziomy konkretnych witamin i minerałów, a zatem warto się badać w tym kierunku. Nadwyżka selenu również może być bardzo negatywna w skutkach. Jakie są jej objawy?

W przypadku nadmiaru tego pierwiastka występuje ryzyko pogorszenia się naszego samopoczucia psychicznego, a to ze względu na to, że optymalna ilość selenu ma wpływ na funkcjonowanie naszego układu nerwowego. Kiedy mamy za dużo selenu w organizmie możemy zatem stać się o wiele bardziej nerwowi, a nawet zacząć borykać się z depresją. Typowym objawem nadmiaru pierwiastka jest również znaczne osłabienie włosów i paznokci, prowadzące do ich łamliwości i utraty. Mogą także występować wymioty, nudności, lub biegunki. Objaw selenozy stanowi też charakterystyczny zapach czosnku z ust, czy zwiększona potliwość, jak również problemy skórne. Zbyt duże dawki selenu mogą skutkować większym ryzykiem zachorowania na nowotwory, problemami z płucami i wątrobą, a nawet w ekstremalnych przypadkach prowadzić do śmierci. Rozsądek przy stosowaniu suplementacji jest zatem nieodzowny - w przeciwnym razie zatrucie może skończyć się tragicznie.

W jakich produktach znajdziemy selen?

Ci, którzy odkryli u siebie niedobór selenu, a także ci, którzy cierpią na jego nadmiar, powinni wiedzieć, których produktów powinni spożywać więcej, lub - odpowiednio - unikać. Selen można znaleźć w wielu różnych produktach, których nie sposób byłoby tutaj wszystkich wymienić. Jednakże warto zwrócić uwagę na niektóre produkty. Jeżeli brakuje nam tego pierwiastka, mamy całkiem spore pole do popisu w kuchni.

Mięso

Jeżeli chodzi o produkty mięsne, z których możemy przyrządzić pyszne danie główne na obiad, to najwięcej selenu zawiera w tym przypadku wołowina, drób, a także różnego rodzaju podroby. Warto zatem nie gardzić wątróbką, gdyż dla osób z niedoborem może to być szansa na zażegnanie problemu.

Ryby i skorupiaki

Od zawsze mówi się, że owoce morza i ryby sprzyjają zdrowiu. W przypadku niedoboru selenu również jest to prawda. W rybach możemy znaleźć naprawdę sporą ilość tego pierwiastka. Łosoś, dorsz, tuńczyk, a także kilka innych ryb mogą stanowić świetne uzupełnienie naszej diety, a także dają nam możliwość popisu w kuchni. Spośród skorupiaków często wymienia się krewetki, jako dobre źródło selenu.

Orzechy

Orzechy brazylijskie są uznawane za jedno z najlepszych źródeł tego pierwiastka. Są one również doskonale zaopatrzone w inne niezbędne naszemu organizmowi witaminy i minerały, takie jak magnez, czy potas. Mogą zatem stanowić świetne uzupełnienie diety osób z niedoborem selenu.

Warzywa

Zazwyczaj niestety w warzywach nie uświadczymy wyjątkowo spektakularnej zawartości selenu, jednakże wśród tych bogatszych w ten pierwiastek warto wymienić czosnek, cebulę, grzyby, brukselkę, a także różnego rodzaju suche nasiona roślin strączkowych, takie jak chociażby fasola, groch, soczewica, bób i ciecierzyca.

Mąka i kasze

Spośród kasz, w rankingu na zawartość selenu najlepiej wypada kasza gryczana. Wysoką zawartość tego pierwiastka zawiera również mąka pełnoziarnista. Dobrym uzupełnieniem braków może być chleb razowy (najlepiej ten wyprodukowany z mąki żytniej).

Wpływ selenu na nasz organizm

Optymalna ilość selenu bardzo wspiera procesy związane z prawidłowym funkcjonowaniem człowieka. Powinniśmy zatem przywiązywać szczególną uwagę do tego, aby nie doprowadzić ani do niedoboru, ani do nadmiaru. Jak już wcześniej powiedzieliśmy, w Polsce ryzyko niedoboru selenu jest stosunkowo duże, a najlepiej pozbywać się go stosując zasady zbilansowanej diety. Jednakże ze względu na niską zawartość selenu w polskich glebach może być to naprawdę trudne zadanie i z tego względu warto sięgnąć po suplementy. Należy to jednak robić z głową, aby nie przesadzić z dostarczaniem selenu naszemu organizmowi i nie doprowadzić do selenozy.

Selen pełni szereg istotnych funkcji w naszym ciele. Może skutecznie przyczynić się do przeciwdziałania miażdżycy, nowotworom i chorobom krążeniowym, a także zmniejszyć toksyczne oddziaływanie metali ciężkich, na które możemy być ewentualnie narażeni. Warto zatem zadbać o optymalizację stężenia selenu w naszym organizmie w celach czysto profilaktycznych. Ten mikropierwiastek nie pozostaje również obojętny naszej psychice, ponieważ wspiera nasze prawidłowe samopoczucie w tej kwestii - niekiedy mówi się nawet, że wspomaga nasz układ nerwowy w walce z różnego rodzaju zaburzeniami, które powoli stają się grupą coraz popularniejszych schorzeń, wynikających z niehigienicznego i stresującego trybu życia. Selen powoduje również spowalnianie procesów związanych ze starzeniem się. Dla mężczyzn szczególne znaczenie może mieć wpływ selenu na jakość spermy i zdolność do zapłodnienia. Kobiety natomiast mogą nieco ulżyć sobie w dolegliwościach związanych z menopauzą, pilnując odpowiedniego poziomu tego pierwiastka. Substancja ta pomaga również naszej tarczycy w prawidłowym wypełnianiu swoich podstawowych funkcji, a także znacząco wspiera nasz układ odpornościowy. 

Gołym okiem widać zatem, że selen nie jest - jak niektórzy sądzą - pierwiastkiem drugorzędnym, który pozostaje bez większego znaczenia dla naszego codziennego funkcjonowania. Wręcz przeciwnie, jest on bardzo istotny. Dlatego właśnie powinniśmy przywiązywać większą wagę do jego prawidłowego poziomu w naszym organizmie. W tym celu powinniśmy najpierw skonsultować się z lekarzem, aby ustalić, czy nie grozi nam nadmiar oraz czy faktycznie cierpimy na niedobór selenu. Później należy powziąć odpowiednie kroki, takie jak odpowiednio ułożona dieta. Jeśli nie czujemy się zbytnio na siłach lub zwyczajnie nie mamy możliwości zbytniej modyfikacji naszego jadłospisu tak, aby dostarczał nam on niezbędnych substancji odżywczych, dobrze jest zastanowić się nad suplementacją. Preparaty dostępne na rynku mogą pomóc nam w utrzymaniu równowagi nie tylko selenu, ale także innych witamin i substancji, które na co dzień pozwalają nam prawidłowo i wydajnie funkcjonować.