Selen - pierwiastek, który w naturze występuje w minimalnych ilościach. Jest jednak bardzo ważnym pierwiastkiem, od którego zależy prawidłowe funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Wpływa między innymi na działanie tarczycy, a także systemu odpornościowego. Poprawia także jakość naszych włosów, paznokci i skóry. Może także obniżać ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów.

Parę słów o selenie

Pierwiastek ten został odkryty w 1817 roku przez szwedzkiego chemika J.J. Berzeliusa. Ze względu na jego nikłe występowanie w przyrodzie nikt się nim jednak zbytnio nie interesował. Przełom nastąpił dopiero na początku XX wieku, kiedy to nowe technologie pozwoliły na dokładne zbadanie tego mikroelementu. 

W ludzkim organizmie również występuje on w śladowych ilościach, ale jest niezbędny do życia. Bierze udział w produkcji enzymów, m.in. peroksydazy glutationowej, która jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy, produkowanych przez organizm.

Działanie selenu

Zaobserwowano, że selen zapobiega wystąpieniu martwicy wątroby u szczurów, które cierpiały na niedobór witaminy E. Od tego momentu zaczęto interesować się selenem na poważnie. 

Jedną z jego głównych zalet jest zdolność do zapobiegania nowotworom. Szczególnie tyczy się to raka okrężnicy, prostaty i pęcherza. Żeby dokładniej zbadać wpływ selenu na zapobieganie chorobom nowotworowym, Wielka Brytania, Dania i Szwecja powołały specjalny projekt badawczy, który zajmował się tylko tym zagadnieniem. Odkryto, że ryzyko wystąpienia nowotworu u osób, które dawkują go odpowiednio, jest aż o 37% niższe niż u osób które cierpią na jego nadmiar lub niedobór. 

Pierwiastek ten bardzo mocno wspiera układ odpornościowy. Według niektórych badań jest on w stanie spowolnić tempo rozwoju AIDS. Działa także korzystnie dla osób chorujących na serce i stawy. Podawanie dodatkowego selenu osobom cierpiącym na reumatoidalne zapalenie stawów łagodzi znacząco wszelkie objawy choroby. Wykazuje również działanie przeciwzapalne i przeciwwirusowe.

Na ilość selenu w diecie powinny zwracać uwagę przede wszystkim osoby chorujące na układ krwionośny lub mające predyspozycje do tego typu chorób. Selen działa wzmacniająco na naczynia wieńcowe i serce, a także przeciwdziała miażdżycy i chroni układ krwionośny przed zmianami chorobowymi. 

Selen pomaga również usuwać toksyczne pierwiastki metali ciężkich z organizmu, a także zmniejsza ich toksyczność. Łączy się z nimi tworząc nietoksyczne kompleksy i przyspiesza ich wydalanie. W większych dawkach powinni przyjmować go przede wszystkim palacze, gdyż zmniejsza on przyswajanie kadmu z dymu tytoniowego i zwiększa jego wydalanie. Wykazuje również zdolność do neutralizacji i detoksykacji nadtlenków lipidowych, które uszkadzają lipidy, błony komórkowe i DNA, prowadząc do uszkodzeń wątroby, chorób układu krążenia, a także do mutacji komórek. 

Powinny się nim także zainteresować kobiety w ciąży, gdyż selen jest niezbędny do prawidłowego wzrostu rozwijającego się płodu. Z tego powodu kobiety w tym okresie bardzo często cierpią na jego braki. 

Mężczyźni również skorzystają na odpowiednim przyjmowaniu selenu, gdyż poprawia to ich sprawność seksualną, a także ma wpływ na jakość spermy i ilość plemników.

Selen sposobem na siwienie?

Selen jest także znakomitym sposobem na poprawienie jakości włosów. Odpowiednie dawkowanie selenu jest niezbędne dla ich dobrej formy. Zarówno nadmiar jak i niedobór mogą doprowadzić do wypadania włosów, lub do ich przyspieszonego siwienia. 

Jeśli dawkowanie selenu stoi na odpowiednim poziomie, to włosy zdają się być piękne i zdrowe oraz dobrze odżywione. Selen jest także pierwiastkiem, który spowalnia proces siwienia. 

Występowanie selenu w żywności

Selen występujący naturalnie, jest najlepiej przyswajany przez organizm. Nie warto stosować dodatkowych suplementów, gdyż bardzo łatwo o przedawkowanie tego pierwiastka. 

Selen znajdziemy głównie w orzechach brazylijskich, tuńczyku i łososiu, a także w mniejszej ilości w wołowinie, indyku i w jajkach. Występuje także w ryżu.

100 g tuńczyka pozwala na pokrycie dziennego zapotrzebowania na selen u osoby dorosłej w prawie stu procentach.

Nadmiar i niedobór selenu

Zarówno nadmiar jak i niedobór selenu prowadzą do negatywnych powikłań.

Nadmiary selenu zwiększają ryzyko choroby nowotworowej. Pojawia się także charakterystyczny objaw w postaci zwiększonej łamliwości, a nawet odpadania paznokci, a także wypadanie włosów. Często przy okazji występuje także nerwowość, problemy z psychiką, nudności, wymioty i zwiększona potliwość organizmu. Nadmiar selenu może doprowadzić także do podwyższenia poziomu cholesterolu, a także zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę.

Niedobór selenu prowadzi do nieprawidłowej pracy serca i tarczycy. Dość często występuje u chorych na AIDS, przy zapaleniu trzustki, stawów i u chorych na depresję. 

Zalecane dawkowanie 

1 mcg = 1 mikrogram

- Niemowlęta: 10–15 mcg
- Dzieci do 10 roku życia: 20–30 mcg
- Dzieci 10-13 lat: 45 mcg
- Młodzież: 60 mcg
- Kobiety: 60 mcg
- Kobiety w ciąży: 65 mcg
- Mężczyźni: 70 mcg
- Kobiety karmiące: 75 mcg