Słodycze, czyli jedne z największych pokus niejednej osoby, będące także popularną używką. Kto potrafi oprzeć się mlecznej czekoladzie lub lodom w upalne dni? Dla wielu odmówienie kawałka ciasta na urodzinach cioci jest czymś niemożliwym. Niestety cukier obecnie nie występuje tylko i wyłącznie w słodyczach. Zawiera go większość produktów. Każdy świadom jest negatywnych konsekwencji zdrowotnych dla naszego organizmu, jakie wiążą się z nadmiernym spożywaniem cukru. Nadwaga, cukrzyca, choroby serca, problemy z krążeniem. To wszystko jest wynikiem wszechobecnego cukru. Aby zwalczyć ten problem zaczęto wymyślać różnego rodzaju słodziki, mające stanowić alternatywę dla klasycznego cukru, jednakże i one nie zawsze okazują się dobrym wyborem. Dalsze poszukiwania w celu znalezienia czegoś nowego, naturalnego doprowadziły do popularyzacji stewii.

Czym jest stewia?

Stewia to roślina z rodziny astrowatych, która liczy nawet 240 gatunków, jednakże nadający się do uprawy jest tylko jeden gatunek nazwany Stevia rebaudiana (zawiera najwięcej substancji słodzących). Za jej słodki smak odpowiadają glikozydy stewiolowe, czyli związki które występują w liściach i łodygach stewii. Stewia występuje w Ameryce Południowej i Ameryce Środkowej, swoim zasięgiem obejmując także Meksyk oraz Stany Zjednoczone. Co ciekawe, stewia do niedawna nie była dopuszczona do krajów Unii Europejskiej, ponieważ uważano, że wspomniane glikozydy mogą być rakotwórcze oraz zagrażać rozwojowi płodu. Zmiany nastąpiły dopiero w 2011 roku, kiedy to wykluczono potencjalne niebezpieczeństwo i od tego momentu roślina ta zaczęła podbijać europejski rynek. Od tego też roku wykorzystywana jest w przemyśle, jako dodatek E 960.

Stewia bezpieczniejsza niż cukier

Na słodki smak stewii wpływają glikozydy, znajdujące się w liściach. Ustalono, że w sumie występuje ich 8, z których dwa (stewiozyd i rebaudiozyd A) mają największe znaczenie, a pozostałe występują w niewielkich ilościach. Glikozydy poza liśćmi, występują także kolejno w kwiatach, łodygach, nasionach i korzeniach. Co ciekawe, liście są dwa razy słodsze niż kwiaty.

Stewia jest przede wszystkim naturalną substancją słodzącą, która rozkłada się w organizmie w odróżnieniu od słodzików. Zawarte w stewii glikozydy są przekształcane w przewodzie pokarmowym do stewiolu, a ten zaś nie gromadzi się w ciele tylko jest wydalany wraz z moczem. Nie wykazano do tej pory negatywnego wpływu na zdrowie, jednakże dla glikozydów wprowadzona została dzienna dopuszczalna dawka, która wynosi 4 mg na kilogram masy ciała na dobę. Analizując wartość odżywczą stewii można zauważyć, że ilość dostarczanych przez nią kalorii jest znikoma, będzie więc idealnym rozwiązaniem dla osób pragnących zrzucić zbędne kilogramy.

Właściwości stewii

Stewia na półkach sklepowych występuje pod symbolem  E960 i odznacza się następującymi właściwościami:

• odpornością na wysoką temperaturę
• rozpuszczalnością w wodzie i alkoholu
• możliwością długiego przechowywania 
• nieuleganiem fermentacji
• jest ok 200 razy słodsza niż cukier
• stabilnością pH od 3 do 9 

Stewia może także pozytywnie oddziaływać na nasz organizm między innymi przez hamowanie rozwoju próchnicy, ponadto pozwala zwiększyć odporność poprzez pobudzenie układu odpornościowego do walki z innymi mikroorganizmami. Dodatkowo, wykazano, że osoby przyjmujące stewiozyd miały znacznie obniżone ciśnienie krwi. Dotyczy to jednak tylko i wyłącznie osób chorych, mających na co dzień wysokie ciśnienie. Przyjmowana stewia pomaga także obniżyć poziom cukru we krwi, zmniejszając wchłanianie glukozy. Posiłek zawierający stewiozydy w większym stopni tłumi wzrost stężenia glukozy we krwi i wzrost indeksu insulinowego, jaki z reguły ma miejsce po zjedzeniu posiłku. To sprawia, że jest polecana osobom chorującym na cukrzycę. Jest także stosowana jako lek na skórę, ponieważ wykazuje właściwości bakteriobójcze i dezynfekujące. Stosowana jest u osób borykających się z trądzikiem, ponieważ zamyka pory. Co więcej, liście tej rośliny zawierają witaminę C, beta-karoten, wapń, magnez, żelazo oraz inne mikroelementy, przez co dostarczają najważniejsze dla organizmu witaminy. Jej działanie pozytywnie wpływa również na prawidłowe trawienie oraz apetyt.

Wykorzystywanie stewii

Stewia występuje w formie tabletek, koncentratu, proszku, suszu. Oferowana jest w różnych sklepach ze zdrową żywnością jak i jej szeroki wybór znaleźć możemy w internecie. Oczywiście osoby zainteresowane mogą same zająć się jej uprawą we własnym ogródku lub na domowym balkonie.

W związku z tym, że stewia jest naturalnym zamiennikiem cukru, jest powszechnie używana jako słodzik. Stosowana jest zatem w przemyśle spożywczym, gdzie powoli zaczyna znajdować swoje stałe miejsce w niejednej kuchni, używana na przykład do słodzenia kawy lub herbaty. Świeże liście można dodawać do sałatek lub gotowanych potraw, natomiast suszone jako słodzik do napojów, soków czy innych przetworów owocowych takich jak konfitury, musy i dżemy. Nada się także do galaretek i pieczenia ciast, jednakże nie na bazie drożdży, ponieważ stewia nie ulega procesowi fermentacji. Należy jednak pamiętać o jej rozsądnym zastosowaniu, ponieważ jest znacznie słodsza niż normalny cukier, przez co powinna być stosowana w mniejszych ilościach. 

Stewia wykorzystywana jest również w medycynie oraz przemyśle kosmetycznym, jako składnik maseczek.

Domowa uprawa stewii

Uprawa stewii nie jest rzeczą trudną. Można kupić gotową sadzonkę lub nasiona. Przy wyborze pierwszego wariantu, roślinę należy postawić w miejscu słonecznym, najlepiej na parapecie lub balkonie. Stewia nie ma większych wymogów pielęgnacyjnych. Podlewać należy ją w sposób umiarkowany a nawozić co najwyżej raz w miesiącu. Może być także posadzona w ogródku, na przełomie kwietnia i maja,  w miejscu gdzie często padają promienie słoneczne. Rodzaj gleby nie ma większego znaczenia. Jeśli natomiast zdecydujemy się na zakup nasion, to należy pamiętać, że jest to roślina jednoroczna, którą najlepiej wysiewać w marcu. Co jakiś czas warto także pamiętać o przycinaniu pędów, a także nie dopuścić do kwitnienia.