Stres oksydacyjny a trening

Związek pomiędzy stresem oksydacyjnym a treningami budzi wiele wątpliwości – czy regularne ćwiczenia rzeczywiście powodują wzrost ilości wolnych rodników? Dowiedz się wszystkiego na temat związku pomiędzy treningami a stresem oksydacyjnym!

Czym jest stres oksydacyjny?

Stres oksydacyjny to zjawisko, o którym słyszał niemal każdy z nas. Nieustannie mówi się o atakach wolnych rodników i szkodach, które wyrządzają w ludzkim organizmie. Warto dowiedzieć się, czym dokładnie jest stres oksydacyjny i jak sobie z nim radzić. Stres oksydacyjny, nazywany również stresem tlenowym lub obciążeniem tlenowym, to tak naprawdę zaburzenie równowagi pomiędzy  oddziaływaniem na organizm reaktywnych form tlenu (czyli RFT) a zdolnością do detoksykacji reaktywnych produktów pośrednich i naprawy wyrządzonych przez nie szkód. Organizm jest w stanie redukować negatywne oddziaływanie reaktywnych form tlenu. Jest to możliwe dzięki aktywności specjalnych enzymów, podtrzymujących stan redukcji poprzez ciągły dopływ energii metabolicznej. Najogólniej rzecz ujmując, stresem oksydacyjnym nazywa się zjawisko, kiedy wolne rodniki są nadmiernie aktywne, a organizm nie posiada wystarczającej ilości antyoksydantów do ich skutecznego unieszkodliwienia.

Niestety, wszelkie zaburzenia w tym systemie mogą powodować nadprodukcję nadtlenków i wolnych rodników. Są to atomy lub cząsteczki, zawierające na swojej zewnętrznej powłoce przynajmniej jeden niesparowany elektron. Powstają one podczas procesów życiowych, na przykład w czasie oddychania. Co ciekawe, wolne rodniki mają funkcję pozytywną – mogą one zwalczać szkodliwe patogeny. Niestety ich nadmiar w wyjątkowo niekorzystny sposób oddziałuje na organizm. Najbardziej znane skutki nadmiernej aktywności wolnych rodników to przedwczesne starzenie się organizmu oraz poważne choroby, takie jak nowotwory czy schorzenia układu sercowo-naczyniowego.

Jak rozpoznać stres oksydacyjny?

Stres oksydacyjny to bardzo niekorzystne zjawisko, jednak trudno je rozpoznać. Podstawowymi objawami mogą być przedwcześnie pojawiające się zmarszczki czy podwyższony poziom cholesterolu. Dodatkowo alarmujące może być ciągłe zmęczenie i podkrążone oczy. Jeśli chcesz przekonać się, czy dotyka Ciebie stres oksydacyjny, przyjrzyj się swojemu stylowi życia. Istnieją pewne czynniki, które mogą powodować nadmierną aktywność wolnych rodników. Należy do nich przede wszystkim nieprawidłowo zbilansowana dieta, bogata w przetworzoną i niezdrową żywność, brak aktywności fizycznej i odpowiedniej ilości snu, permanentny stres, palenie papierosów, częsty kontakt z zanieczyszczeniami powietrza. Ponadto do stresu oksydacyjnego może doprowadzić częsta ekspozycja na promienie słoneczne, czyli zbyt intensywne opalanie się oraz stosowanie niektórych leków antykoncepcyjnych lub antydepresyjnych. Co bardzo ważne, duży wysiłek fizyczny również może doprowadzić do niekorzystnego oddziaływania wolnych rodników. Im więcej wymienionych czynników Ciebie dotyczy, tym bardziej jesteś narażony na stres oksydacyjny.

Skutki stresu oksydacyjnego

Najczęściej mówi się o takich skutkach stresu oksydacyjnego, jak przedwczesne starzenie się czy choroby nowotworowe. Warto jednak wiedzieć, że reaktywne formy tlenu oddziałują na organizm w sposób bardzo szeroki. Wolne rodniki powodują destrukcję komórek – zwiększają jej płynność i przepuszczalność. Mogą także powodować utlenianie białek, niszcząc je, dlatego stres oksydacyjny jest szczególnie niekorzystny dla osób, które trenują.. Oprócz tego wolne rodniki powodują utlenianie tłuszczów, prowadząc do patologii naczyń krwionośnych.

Jak poradzić sobie ze stresem oksydacyjnym?

Najlepszym sposobem na radzenie sobie ze stresem oksydacyjnym jest oczywiście zniwelowanie czynników, które mogą powodować zwiększoną aktywność wolnych rodników. W tym celu warto zadbać o swoją dietę, o odpowiednią ilość snu, unikać palenia papierosów, nadmiernej ekspozycji na słońce czy kontaktu z zanieczyszczonym powietrzem. Bardzo ważnym narzędziem w walce z wolnymi rodnikami są antyoksydanty. Związki te hamują lub opóźniają proces utleniania. Wolne rodniki posiadają niesparowany elektron, który cały czas dąży do tego, aby odebrać jeden elektron innej komórce i go do siebie przyłączyć. Działanie antyoksydantów polega na tym, że oddają one wolnemu rodnikowi jeden elektron, tym samym unieszkodliwiając go. Organizm w naturalny sposób walczy z wolnymi rodnikami – jest zaopatrzony w antyoksydanty endogenne. Istotne są również przeciwutleniacze egzogenne, czyli te, które powinniśmy dostarczać mu wraz z pożywieniem lub poprzez odpowiednią suplementację.

Najlepszym źródłem antyoksydantów są owoce i warzywa. Zawierają one najważniejsze naturalne przeciwutleniacze, czyli witaminę A, C i E, antocyjany, likopen, cynk i luteina. Dostarczając swojemu organizmowi potężną dawkę antyoksydantów możemy mieć pewność, że skutecznie zablokują one wolne rodniki. Oprócz owoców i warzyw warto sięgać po kasze, rośliny strączkowe, ryby, przetwory pomidorowe, orzechy, jaja i oleje roślinne – one także są źródłem cennych antyoksydantów. Jak widać, prawidłowo zbilansowana dieta, bogata w zdrowe produkty, w naturalny sposób zapewni organizmowi dużą dawkę wolnych rodników, skutecznie chroniąc go przed wolnymi rodnikami.

Na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety, które stworzone zostały w taki sposób, aby dostarczyć organizmowi dużą ilość antyoksydantów. Najczęściej są to kompozycje składników aktywnych o największym działaniu przeciwutleniającym. Jeśli chcesz wspomóc się suplementem diety, które zniweluje stres oksydacyjny, szukaj takich składników jak astaksantyna, glutation, koenzym Q10, a także witaminy A, C i E.

Stres oksydacyjny a trening

Wiele wątpliwości budzi wpływ aktywności fizycznej na ilość i aktywność wolnych rodników. Czy to możliwe, aby regularne treningi mogły zwiększać stres oksydacyjny? Nie ulega wątpliwości, że jednorazowy, bardzo intensywny wysiłek fizyczny powoduje wzrost produkcji wolnych rodników. Co ważne, im większy wysiłek fizyczny, czyli im intensywniejszy jest trening, tym bardziej zwiększa się produkcja wolnych rodników. Jednocześnie regularna, umiarkowana aktywność fizyczna może co prawda prowadzić do zwiększonej produkcji reaktywnych form tlenu, ale powoduje też wykształcenie silniejszych mechanizmów antyoksydacyjnych organizmu. Regularna aktywność fizyczna sprawia, że organizm adaptuje się do nowych warunków i wytwarza silną i sprawną odpowiedź antyoksydacyjną. Oznacza to, że trening powoduje naturalną reakcję organizmu – nastawia się on na zwalczenie i zablokowanie wolnych rodników. Aby jednak to nastąpiło, konieczna jest regularność treningów. Nieregularne wizyty na siłowni mogą powodować wzrost stresu oksydacyjnego, z którym organizm poradzi sobie gorzej. W ostatecznym rozrachunku treningi mogą stać się dodatkowym narzędziem w walce ze stresem oksydacyjnym – wykształcenie odpowiednich mechanizmów sprawi, że organizm obroni się przed wolnymi rodnikami naprawde skutecznie.

Aby jeszcze lepiej radzić sobie ze stresem oksydacyjnym, spowodowanym intensywnym treningiem, warto zapewniać swojemu organizmowi dużą ilość antyoksydantów, szczególnie w dni treningowe. Mając na uwadze, że wizyta na siłowni może zwiększyć produkcję wolnych rodników, warto zjeść na śniadanie sporą ilość warzyw i owoców lub sięgnąć po suplement diety i silnym działaniu antyoksydacyjnym.

Polecamy!