Mózg człowieka, aby właściwie i wydajnie funkcjonował potrzebuje zrównoważonej diety bogatej w węglowodany, proteiny, tłuszcze oraz witaminy, przede wszystkim A,E,C, B. Zbyt długie przerwy w dostarczaniu poszczególnych składników wywołują w ludzkim organizmie negatywne konsekwencje. Węglowodany powinny dostarczać organizmowi aż 50% dziennego zapotrzebowania na kalorie. Pozyskiwana z nich glukoza stanowi jedyne źródło energii dla mózgu oraz czerwonych krwinek. Gdy mózg nie będzie otrzymywał w regularny sposób swojej dawki glukozy następuje : spadek koncentracji, apatia, nerwowość, zawroty głowy, a nawet omdlenia.

Węglowodany – aby nie być głodnym

Tak długo jak nie dostarczymy naszemu organizmowi właściwej ilości węglowodanów tak długo będziemy odczuwali głód. Gdy wieczorem, po całym dniu dopada nas wilczy głód, oznacza to, że nasz organizm wysyła informacje o niedoborze w nim węglowodanów. Dzieje się tak z wielu powodów, najczęściej na skutek braku czasu w trakcie dnia na wartościowy posiłek lub z powodu świadomego ograniczania węglowodanów na życzenie wielu diet odchudzających. 

Aby uniknąć gwałtownego napadu wieczornego głodu należy w trakcie dnia dostarczać organizmowi wraz z dietą właściwą ilość węglowodanów przyswajalnych, czyli zarówno węglowodanów złożonych, jakimi są choćby skrobia jak i węglowodanów prostych, czyli glukozę i fruktozę. Organizm z węglowodanów pozyskuje nie tylko glukozę, najczęściej te produkty spożywcze bogate w węglowodany złożone zawierają również mnóstwo błonnika tak ważnego dla właściwej perystaltyki jelit. Węglowodany złożone w sposób powolny podnoszą poziom glukozy w naszej krwi, która zamienia się w energię dla mózgu, ale też tłumi uczucie głodu i zapobiega podjadaniu. 

Węglowodany - ile potrzebuje dziennie Nasz mózg?

Najważniejszą wartością dla ustalenia indywidualnych proporcji składników odżywczych jest ustalenie dziennego zapotrzebowania na węglowodany oraz pozostałe grupy produktów spożywczych. Ilość tę najlepiej obliczyć poprzez wartość dziennej ilości gramów poszczególnych składników na jeden kilogram masy ciała. Wówczas nie generalizując dowiemy się jak powinna wyglądać w szczegółach nasza dieta. 

Obiektywnie dla każdego z nas zaleca się określone proporcje produktów, tak aby nie nastąpiło zarówno przybieranie na wadze jak i jej spadek, i tak potrzebujemy: 

• 20–30 % białka
• 50–65 % węglowodanów
• 15–25 % tłuszczów

Wartości te, w przeliczeniu na jeden kg masy ciała wynoszą:

• 1–2 g białka /1 kg masy ciała
• 3–5 g węglowodanów /1 kg masy ciała
• 1–1,5 g tłuszczów /1 kg masy ciała

Złożenie prawidłowej diety powinno tak zsumować wszystkie wartości, by całość wyniosła 100%. Proporcje składników zależą dodatkowo od wielu czynników: wieku, aktywności fizycznej, płci. Jeżeli dana osoba prowadzi siedzący tryb życia i nie uprawia żadnej dyscypliny sportu, jej dieta powinna składać się z najniższych wartości każdego przedziału. 

Ważną dla nas informacją do zbudowania diety i zapotrzebowania m.in., na węglowodany jest zawartość kalorii w gramie produktu, i tak: 

• każdy 1 g białka oraz 1 g węglowodanów dostarczają organizmowi 4 kcal
• natomiast każdy 1 g tłuszczu dostarcza 9 kcal

Biorąc jako przykład młodą kobietę ok. 25 lat, prowadzącą siedzący tryb życia, nieuprawiającą żadnego sportu i ważącą 60 kg należy przyjąć:

• 60 g białka x 4  = 240 kcal,
• 60 g tłuszczów x 9 = 540 kcal 
• 180 g węglowodanów x 4 = 720 kcal.

Sumując wyniki otrzymujemy wartość 1500 kcal. Następnie należy sprawdzić czy liczba ta zgadza się z cechami naszej podstawowej przemiany materii. Jeśli jest niższa należy tę wartość podnieść w taki sposób aby zgadzały się wszystkie proporcje. 

Wyższość węglowodanów prostych nad złożonymi

Gdy potrzebujemy stałego dopływu energii do naszego mózgu, która zapewni nam koncentrację np. w trakcie wyczerpującego dnia w pracy czy wysiłku intelektualnego w szkole dobrze jest połączyć białko z węglowodanami. Powinny to jednak być węglowodany złożone a nie proste, znajdujące się w batonikach wręczanym przez mamy dzieciom do szkoły czy w drożdżówkach. 

I tu zachodzi pewna sprzeczność wymagająca dogłębnego zrozumienia. Mózg żywi się przede wszystkim glukozą czyli cukrem prostym, ale to wcale nie znaczy, że powinniśmy mu dostarczać właśnie cukrów prostych. Nasz mózg bowiem nie akceptuje gwałtownych wahań poziomu glukozy, a taki właśnie skok gwarantuje cukier prosty. Mózg preferuje stałe, ale powolne zaopatrzenie w glukozę. 

Gdy mózg otrzymuje nagłą dawkę cukrów prostych

Gdy zamiast węglowodanów złożonych nasz mózg otrzyma porcję cukrów prostych w postaci cukierków czy ciastek natychmiast podniesie się poziom glukozy we krwi. Na tę reakcję również natychmiast zareaguje trzustka i gwałtownie wyrzuci insulinę, która z kolei obniży poziom cukru, bo takie jest jej zadanie w organizmie. Glukoza jaka dotrze do mózgu zostaje równie szybko i gwałtownie zaabsorbowana i jej poziom znowu spadnie, a mózg utraci koncentrację oraz energię, czyli nasz organizm ponownie zażąda jedzenia. I tak koło się zatoczy. 

Krótko mówiąc cukry proste zamienione w glukozę docierając do mózgu gwałtownie się wyczerpują, a my cierpimy na spadku energii i wydajności intelektualnej. Dlatego zarówno niekorzystne jest dla nas spożywanie cukrów prostych jak i długie przerwy pomiędzy posiłkami i brak węglowodanów. 

Węglowodany złożone w trosce o mózg

Podczas reakcji biochemicznych z węglowodanów złożonych tworzy się glukoza zamieniana w energię. Nasz mózg, jeżeli otrzymuje ją w sposób systematyczny i stały nie zdąży zużyć jej w całości, wówczas magazynuje ją w postaci glikogenu i przechowuje w wątrobie oraz mięśniach. Zdecydowany nadmiar glukozy po zakończeniu procesów trawiennych przekształca się w kwasy tłuszczowe i magazynuje w tkance tłuszczowej. Gdy w organizmie z jakiego powodu zabraknie nagle glukozy to insulina umożliwi jej przedostanie się z krwi do tkanek a przede wszystkim odżywienie mózgu. 

Jeżeli zjadamy cukry proste w dużych ilościach możliwości magazynowania glukozy znacząco się zmniejszają. Tym samym absorbujemy więcej energii niż jej zużywamy a bilans energetyczny zmienia się w dodatni zamiast zrównoważony.