Na naszych stołach jajka królują nie tylko w okresie Wielkanocy, na co dzień za ich pomocą przygotowujemy pyszne śniadania. To produkty spożywcze o znakomitych walorach smakowych, posiadają również dużą wartość odżywczą i bogaty skład chemiczny. Wykorzystuje się je nie tylko w gospodarstwie domowym, ale także w przemyśle garmażeryjnym, ciastkarskim czy piekarskim. Jajka to również symbol nowego życia w tradycji chrześcijańskiej. W tym produkcie żywnościowym znaleźć można wszystkie substancje odżywcze konieczne do zapewnienia prawidłowego rozwoju organizmu, oprócz witaminy C. Nie ma jej w produktach zwierzęcych, gdyż na przykład kurczęta mogą ją wytwarzać same. Ludzie natomiast muszą czerpać tę witaminę z pożywienia. Dzięki Światowej Organizacji Zdrowia w 1965 roku jajko stało się wzorcem, do którego porównywane są wszelkie inne białka w składzie produktów żywnościowych (roślinnych i zwierzęcych). Białko jajka ma bardzo wysoką wartość biologiczne, więc jest ono źródłem drogocennych aminokwasów egzogennych, których ludzki organizm nie jest w stanie produkować.

Budowa jajek

    Jajko kurze zbudowane jest z żółtka, białka, oraz skorupki z błonami. Skorupka jajka stanowi 10 procent całej jego masy, posiada w sobie 3,5 procent składników organicznych i 95 procent składników mineralnych, do których w większości należy węglan wapnia. Zadaniem skorupy jest ochrona jajka przed wszelakiego rodzaju zanieczyszczeniami z zewnątrz, umożliwia także wymianę gazów. Właściwa komórka jajowa, czyli żółtko stanowi 30 procent jego masy, natomiast białko 60 procent całego jajka. W żółtku znajdują się zapasowe materiały, konieczne do rozwijania się zarodka. Skład chemiczny jajka jest raczej prosty, ale niezmiernie różnorodny. Jajko średniej wielkości dostarcza około 6,3 g białka. Jedna jego połowa pochodzi z żółtka a druga z białka. Wśród innych produktów spożywczych jajka z całą pewnością zawierają najbogatszy skład aminokwasów.

Składniki odżywcze jajek

    Jajko kurze jest całkowicie przygotowanym materiałem, do życia przyszłego organizmu. Nie tylko w białku, lecz również w samym żółtku znaleźć można cenne substancje. To jeden z najdoskonalszych produktów pochodzenia zwierzęcego. Białko zawarte w jaju jest niezbędne do prawidłowego rozwoju tkanki kostnej i utrzymania dobrego zdrowia w dorosłym życiu. Jajo jest źródłem minerałów i witamin. Te produkty spożywcze odpowiadają za przyspieszenie przemiany materii oraz zahamowanie uczucia głodu na długi czas. W ich składzie znajdziemy witaminę B12, K, E, D, A także wapń, siarkę, fosfor, żelazo, potas, sód, cynk, kwasy omega 3 i omega 6. Kwasy te powodują usprawniony przebieg wielu procesów, jakie zachodzą w ludzkim organizmie. Witamina E działa przeciwrakowo i opóźnia procesy starzenia, natomiast witaminy z grupy B wpływają pozytywnie na przebieg procesu metabolicznego. Witamina D oraz A pomaga w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania kości, oraz skóry. Dużą zaletą jajek jest również występowaniu w nich barwników luteiny i ksantofilu. Luteina wpływa na dobre widzenie, zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu wzrokowego, ksantofil chroni ściany tętnic przed osadzaniem się złogów.
Kalorie

Średniej wielkości jajko zawiera około 71,5 kcal (jajko o wadzę 50 g). Z czego zawiera 44,7 kcal z tłuszczy, 25,2 kcal z białek oraz 1,6 kcal z węglowodanów.

Klasa jaj

Jaja dostępne w sklepach oznaczone są następującymi klasami:

0 dla jaj z chowu ekologicznego

1 dla jaj z chowu na wolnym wybiegu

2 dla jaj z chowu ściółkowego

3 dla jaj z chowu klatkowego

Numer, jakim oznacza się jajka, składa się z kodu systemu chowu, kodu państwa oraz kodu zakładu.

Jajka oznaczone są również poprzez oznaczenia kategorii wagowych. Zakupić można jajka S, czyli small o wadze mniejszej niż 53 gramów, jajka M, czyli medium o wadze od 53 do 53 gramów, jajka L, czyli large o wadze od 63 do 73 gramów, oraz jajka XL, czyli extra large o wadze powyżej 73 gramów.

Jaką formę jajek najlepiej wybrać?

    Jajko gotowane na miękko jest najlepiej przyswajalne i trawione przez ludzki organizm. Daniem lekkostrawnym jest również jajecznica gotowana na parze. Organizmowi jest trudniej strawić jajko na twardo, jeśli jest ono gotowane powyżej 10 minut, traci ono także wiele witamin, a jego wartość odżywcza drastycznie spada. Jeśli jajko jest zbyt długo gotowane, wokół żółtka można zauważyć zieloną obwódkę. Jest ona widoczna, gdyż w jajku doszło do połączenia się żelaza z siarką. Jajko jest produktem, które można smażyć na maśle, dzięki swojej niskiej temperatury ścinania się białka. Należy pamiętać o tym, iż nie powinno się spożywać jajka na miękko. Grozi to bowiem możliwością zakażenia salmonellą, a także uczuleniem.

    Dzięki jajkom można stworzyć pyszne dania, które można jeść na śniadanie, obiad czy kolację. To niezwykle odżywcze produkty żywnościowe, których nie może zabraknąć na naszych stołach. Zawierają wiele cennych dla zdrowia organizmu witamin, minerałów i protein. Oprócz tego są produktem bardzo smacznym, łatwym w przygotowaniu i niedrogim. Z ich pomocą można przyrządzić tarty, ciasta, omlety oraz pyszne pasty i jajecznice.