Drzewo karobowe (z łac. Ceratonia siliqua), inaczej nazywane szarańczynem strąkowym, należy do rodziny bobowatych. Jego owoce w formie strąków, nazywane są chlebem świętojańskim. Nazwa ta wywodzi się z przypowieści biblijnej o Janie Chrzcicielu, który, jak można przeczytać w ewangelii, żywił się właśnie owocami szarańczyna, które wyglądają jak ciemnobrązowe strączki grochu. Ich miąższ charakteryzuje się przyjemnym, słodkim smakiem. Owoce szarańczynu strąkowego osiągają nawet 25 centymetrów długości i średnio 2 centymetry grubości.  Powszechnie jest używany jako zdrowy, niskotłuszczowy substytut czekolady. Jego walory zdrowotne były już znane ponad 4 tysiące lat temu, w starożytnej Grecji. Aktualnie można go kupić w wielu formach: proszku, syropu, wyciągu, pigułek dietetycznych a także frytek. W rejonach Morza Śródziemnego i Azji Mniejszej jest rośliną uprawną – to właśnie na ich obszarach istnieje duża ilość plantacji karobu. Z owoców karobu wyciskany jest też ekstrakt o nazwie kaftan, który stosuje się między innymi, jako dodatek do alkoholi, oraz jako słodzik dodawany do konserw z owocami. W zmienionej formie, pod postacią gumy karobowej, inaczej mączki chleba świętojańskiego, wykorzystywany jest jako substancja zagęszczająca. Zmielone owoce szarańczyna mogą służyć jako niskotłuszczowe kakao, którego główną zaletą oprócz lekkostrawności jest brak konieczności dosładzania, ponieważ sam w sobie jest słodki. Karob, poza swoim spożywczym przeznaczeniem,  jest stosowany także w przemyśle kosmetycznym, przy produkcji papierosów, papieru i syropów. Innym zastosowaniem drzewa karobu i ciekawostką zarazem, jest aspekt ekologiczny. Drzewa te, są odporne na suszę, przyjmują się nawet w suchej, kamienistej glebie i mogą być wystawiane na działanie soli. Ich mięsiste, duże zielone liście są bardzo odporne na działanie wysokich temperatur a także ognia, co jest wykorzystywane jako naturalna bariera przeciwpożarowa. Liście szarańczynu są także używane w przemyśle hodowlanym jako pasza dla zwierząt.

Karob jest doskonałym źródłem minerałów i witamin, ponieważ zawiera:

• Witaminy z grupy B – B2, B3, B6
• Miedź
• Wapń
• Cynk
• Potas
• Mangan
• Selen

Jest bogaty w białko i pektyny, czyli związki, które stanowią jeden z elementów rozkładu roślinnego włókna pokarmowego. 

Duża zawartość błonnika pokarmowego

Dwie łyżki stołowe karobu to aż 5 gramów błonnika, taka porcja  zaspokaja nawet 20 % zalecanego dziennego spożycia. Błonnik zapobiega zaparciom, usprawnia metabolizm i proces trawienia, pomaga kontrolować poziom cukru we krwi, obniża poziom złego cholesterolu a także – ważna informacja dla osób przebywających na diecie - powoduje uczucie sytości. Za obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego i LDL, czyli „złego”, odpowiedzialne są polifenole zawarte w błonniku.

Karob nie zawiera kofeiny

Jak powszechnie wiadomo, kofeina powoduje pobudzenie organizmu i tzw. „kopa energetycznego”, jednak wrażliwsze osoby mogą źle znosić skutki jej działania. Kofeina może powodować bezsenność, nerwowość, drżenie rąk, szybkie tętno, rozstrój żołądka i drażliwość. Karob jest zdrowym zamiennikiem kofeiny.

Posiada przeciwutleniacze

Kwas galusowy zawarty w karobie pomaga zwalczać wolne rodniki i zabijać komórki nowotworowe. Flawonoidy mają za zadanie działać przeciwzapalnie, przeciwcukrzycowo a także neuroprotekcyjnie – czyli działają ochronnie na układ nerwowy. Włókna karobowe są dużym źródłem przeciwutleniaczy.

Pomaga złagodzić biegunkę

Karob, podobnie jak gorzkie kakao, dzięki zawartości garbników może być wykorzystywany do łagodzenia objawów biegunki. Podawanie bogatego w te substancje karobu, wraz z odpowiednią ilością płynów nawadniających, jest skuteczne i bezpieczne w leczeniu ostrej biegunki u dorosłych a także u małych dzieci i niemowląt.

Nie zawiera w swoim składzie tyraminy

Produkty spożywcze zawierające aminokwas – tyraminę, mogą powodować występowanie migrenowych bóli głowy, dlatego też czekolada, która zawiera ten właśnie składnik, nie jest wskazana dla osób, które cierpią na migrenę. Karob jest wolny od tyrmainy, dlatego jest uważany za produkt bezpieczny do jedzenia dla migrenowców.

Jest bezglutenowy

Dużo nowoczesnych diet zawiera w swoim menu pozycje odpowiednie dla osób nietolerujących glutenu. Dobrą wiadomością dla tej grupy jest to, że karob nie zawiera go w swoim składzie. Gluten występuje głównie w pszenicy, życie, pszenżycie i jęczmieniu. U osób, które cierpią na nietolerancję glutenu czyli powszechnie znaną celiaklię, spożycie nawet niewielkich ilości glutenu powoduje negatywne działanie układu odpornościowego na jelito cienkie – może to spowodować chorobę trzewną. Proszek z karobu jest bezglutenowy a na jego bazie można przygotować wiele ciekawych dań, z powodzeniem zastępujących produkty glutenowe.

Dobry dla osób na diecie

Karob praktycznie nie posiada w swoim składzie tłuszczu. Osoby na diecie niskotłuszczowej z pewnością docenią jego walory smakowe i właściwości zdrowotne. Jedyne co należy brać pod uwagę na diecie, jest to, że karob posiada więcej cukru i węglowodanów w składzie niż popularne kakao. Dwie łyżki stołowe karobu zawierają aż 6 gramów cukru, czyli nawet półtorej łyżeczki. 1 szklanka karobu zawiera  aż 51 gramów cukru, ale przy tym mniej niż 1 gram tłuszczu. Dla porównania, jedna szklanka czekolady zawiera 92 gramy cukru i aż 50 gramów tłuszczu. Dlatego proszek z chleba świętojańskiego stanowi zdrowy i mniej kaloryczny zamiennik spożywczy.

Karob cechuje się niską zawartością sodu Nadmiar sodu w naszej diecie znacznie zwiększa ryzyko:- podwyższonego ciśnienia krwi- chorób i zawałów serca - osteoporozy- chorób nerekProszek karobowy nie zawiera w swoim składzie sodu, dlatego jest wskazany dla osób, które z uwagi na dolegliwości chorobowe przestrzegają diety o niskiej zawartości sodu. Zawiera wapń Ten minerał jest niezbędny dla zdrowego funkcjonowania układu kostnego. Wspomaga również pracę serca a także układ nerwowy i pracę mięśni. 2 łyżki stołowe karobu to nawet 4% zalecanego dziennego spożycia wapnia (42 miligramy). Wapń znajduje się również w kakao, natomiast w tej formie oprócz drogocennego minerału, przyjmujemy również sporą dawkę szczawianów, które przyjmowane w nadmiarze, prowadzą do powstawania kamieni nerkowych i zmniejszają przy tym wchłanialność wapnia.

Do czego stosować

Na bazie karobu można przygotować wiele dietetycznych i antyalergicznych, słodkich posiłków. Z owoców szarańczynu można ugotować przepyszny i słodki budyń:

• 750 ml mleka ( może być roślinne, czyli sojowe, kokosowe, migdałowe)
• 3 łyżki karobu
• 3 łyżeczki mąki ziemniaczanej
• Niewielka ilość wody

Mleko z karobem należy wymieszać na wolnym ogniu, następnie powoli dolać rozrobioną w wodzie mąkę ziemniaczaną, chwilę gotować, cały czas mieszając. Gotowy budyń można przyozdobić sezonowymi owocami lub polać syropem z karobu.

Oprócz powyższego deseru świetnie się sprawdza w przygotowaniu wszelkiego rodzaju ciast, ciasteczek, trufli, napojów, a syrop z karobu dodany do kurczaka przygotowanego na patelni grillowej, jest oryginalnym i zdrowym pomysłem na wykorzystanie go do dań słonych.

Na co należy uważać?

Ogólnie rzecz ujmując, karob uważany jest jako bardzo bezpieczny środek spożywczy o bardzo niskim ryzyku wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych po jego spożyciu. Produkt ten został dopuszczony do użytku zarówno w przemyśle spożywczym, jak i chemicznym, przy produkcji środków farmaceutycznych i kosmetyków. Odnotowuje się bardzo niski, wręcz śladowy odsetek wystąpienia alergii na karob. Osoby, które są podatne na alergiczne reakcje po spożyciu orzechów i roślin strączkowych, mogą wykazywać również  podobne objawy po spożyciu produktów zawierających gumę karobową. Może to być wysypka, pokrzywka, katar sienny i astma. Nie jest to jednak regułą, ponieważ niektórzy alergicy, którzy są wyjątkowo uczulenia na orzeszki ziemne, po spożyciu nasion szarańczynu i produktów zawierających gumę chleba świętojańskiego nie wykazali żadnych objawów alergii. Według FDA (Amerykańskiego Urzędu ds. Żywności i Leków), nadmierne spożycie karobu może powodować wysoką i niezamierzoną utratę wagi, nienaturalne obniżenie ciśnienia i spadek cukru we krwi. Z tych względów, nie jest zalecany do spożycia w dużych ilościach dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Z tego powodu, w Stanach Zjednoczonych karob, nie został dopuszczony jako suplement diety - przyjęty jednak został jako dodatek do żywności, leków oraz kosmetyków. W Polsce, karob najczęściej spotykany jest w formie proszku, do złudzenia przypominającego kakao, oraz w formie syropu – melasy.

Jak wybrać dobry karob?

Przy wyborze karobu należy kierować się składem, marką producenta a na końcu ceną. Aby kupić produkt, który jest ekologiczny nie tylko z nazwy, trzeba zawsze czytać etykiety. Na prawidłowo oznaczonym i dobrej jakości produkcie, powinny być opisane skrupulatnie jego wartości odżywcze, certyfikaty (jeżeli takowe posiada) i kraj pochodzenia. Dla alergików ważną informacją jest to, czy produkt był przechowywany w magazynie, w którym składowane są również inne alergeny np. orzechy, soja itp. Opakowanie powinno być szczelne i posiadać możliwość wielkokrotnego otwierania i zamykania – torebkę zamykaną strunowo. Jeżeli kupujemy karob w innym opakowaniu,  w celu zachowania jego substancji odżywczych, należy przesypać go do innego szczelnie zamykanego pojemnika np. słoika lub puszki. Na końcu należy zwrócić uwagę na stosunek jakości do ceny. Czasami naprawdę dobrej jakości i smaczny karob, z mniejszym posmakiem goryczy nie kosztuje majątku. Trzeba przetestować parę marek, aby wybrać dla siebie najlepszą.

Karob jest zdrową alternatywą dla gorzkiego kakao w proszku a także czekolady (chociaż nieprzetworzone kakao również zawiera wartości zdrowotne). Proszek karobowy jest słodki, nie wymaga dosładzania przy tworzeniu dań z jego udziałem. Ciekawostką dla miłośników zwierząt jest to, że karob jest przyjazny dla zwierząt, ponieważ nie posiada w swoim składzie wysokiego poziomu teobrominy. Teobromina to związek, który jest wysoce toksyczny dla czworonogów, wiele przekąsek i nagród dla psów i kotów jest przygotowywane właśnie na bazie karobu – proszku chleba świętojańskiego.