Białko jest podstawowym budulcem organizmu, a co za tym idzie jego niezbędnym składnikiem. Narządy, mięśnie, mózg, nerwy i układ odpornościowy składają się w pewnym stopniu z białka. Każda struktura ciała prawdopodobnie zawiera trochę białka. Ponieważ białko jest jednym z podstawowych elementów budujących organizm, musisz zapewnić sobie jego wystarczającą ilość w swojej diecie.

Sprawdź ogólny stan zdrowia

Jeśli czujemy się nieswojo, jesteśmy osłabieni, należy poprosić lekarza o badania i zidentyfikowanie wszelkich niedoborów żywieniowych. Około 20% ludzkiego ciała składa się z białka, które odgrywa kluczową rolę w prawie wszystkich procesach biologicznych. Każda cząsteczka białka składa się z aminokwasów. Dwadzieścia aminokwasów stosuje się w różnych kombinacjach do budowy cząsteczek białek znajdujących się w żywności i strukturach ciała. Dziewięć z tych aminokwasów uważa się za niezbędne i muszą być dostarczane poprzez dietę. Pozostałe jedenaście aminokwasów (nieistotne aminokwasy) można spożywać w diecie lub wytwarzać z innych cegiełek budulcowych w organizmie.

Zakres, przyczyny i rozwój niedoborów białka

Szacuje się, że na świecie jest miliard ludzi, którzy nie spożywają odpowiedniej ilości białka. Częstość występowania ludzi z niedoborem białka jest znacznie wyższa w Afryce Środkowej i Azji Południowej, gdzie do 30% dzieci nie otrzymuje wystarczającej ilości białka. Niedobór białka jest na ogół wyższy wśród wegetarian, wegan i osób starszych, bardziej zagrożone są również kobiety w ciąży.

Złe odżywianie i niewystarczająca ilość białka w diecie może prowadzić do niedoboru białka. Badania wykazały, że dzieci potrzebują od 13 do 19 gramów dziennie, dorośli mężczyźni prowadzący normalny tryb życia 56 g dziennie, a kobiety 46 g dziennie. Zalecana dzienna dawka dla kobiety w ciąży wzrasta do 71 gramów. Jeśli dana osoba spożywa mniej białka niż zalecana ilość, jest narażona na wysokie ryzyko niedoboru białka.

Niedobór białka może być również skutkiem wyniszczenia lub zespołu wyniszczającego, który często występuje u pacjentów z chorobą nowotworową lub osób z pewnymi chorobami, takimi jak AIDS, niewydolność nerek lub POChP (Przewlekła obturacyjna choroba płuc).

Główne czynniki ryzyka niedoboru białka to zła dieta, dieta uboga w białko i ciąża.

Symptomy i objawy

Białko jest częścią prawie wszystkiego w naszych ciałach: skóra, włosy, paznokcie, kości, mięśnie i krew są w dużej mierze wytwarzane z białka. Objawy niedoboru białka mogą mieć wiele różnych postaci, w tym:

Obrzęk

Obrzęk to zbiór płynu pod skórą, który najczęściej dotyka nóg, stóp i kostek, ale może wystąpić w dowolnym miejscu na ciele. Białko jest niezbędne do utrzymania równowagi gospodarki wodnej w organizmie; bez niego organizm może nieprawidłowo gospodarować wodą.

Utrata wagi

Ciężka utrata wagi jest jednym z objawów niedoboru białka. Może to być spowodowane marnotrawstwem mięśni, ponieważ twoje ciało rozkłada mięśnie, próbując uzyskać od nich białko.

Łuszczenie lub łamliwe włosy

Utrata włosów i przerzedzenie lub łamliwe włosy mogą być również spowodowane niedoborem białka. Włosy składają się z białka, więc niedobór może spowodować, że twoje włosy nie będą zawierały wystarczającej ilości białka, aby zachować zdrowie. Jeśli ilość białka w organizmie stanie się niewystarczająca, twoje włosy zaczną nawet wypadać.

Grzbiety na paznokciach

Grzbiety lub białe linie paznokci palców u rąk i stóp mogą być spowodowane brakiem białka w diecie. Grzbiety biegnące od góry do dołu na paznokciu mogą wskazywać na trwający niedobór białka, podczas gdy grzbiet biegnący poprzecznie może wskazywać na niedobór, który minął.

Blada skóra

Skóra, która traci pigment i spieka się łatwiej na słońcu, może to być spowodowane brakiem żelaza, ale także właśnie białka. Często pokarmy bogate w żelazo zawierają również białko, a białko jest niezbędne dla prawidłowego wykorzystania żelaza przez organizm. Niedokrwistość lub brak żelaza może powodować bladą skórę.

Wysypki na skórze

Wysypki skórne, którym może towarzyszyć sucha lub łuszcząca się skóra, są objawem niedoboru białka. Te wysypki są spowodowane skrajnym niedoborem białka i mogą przypominać egzemę lub inne suche wysypki skórne.

Ogólna słabość

Osłabienie i letarg mogą być spowodowane brakiem białka w diecie. Z biegiem czasu, gdy twoje zapasy białka zostaną wyczerpane, twoje ciało zacznie rozkładać tkankę mięśniową, co może prowadzić do ogólnego osłabienia lub ospałości.

Wolna regeneracja

Aminokwasy, budulec białka, mają kluczowe znaczenie w gojeniu się ran. Kiedy twoje ciało leczy się samo, musi naprawić lub wyprodukować tkanki. Te tkanki zużywają aminokwasy w naprawach, a brak białka może prowadzić do wolniejszego procesu odbudowy tkanek.

Trudności ze snem

Trudności ze snem mogą być spowodowane niedoborem serotoniny, który jest spowodowany brakiem pewnych aminokwasów. Te aminokwasy powstają, gdy białko ulega rozkładowi, a dieta z niedoborem białka może prowadzić do trudności w zasypianiu.

Ból głowy

Bóle głowy mogą być spowodowane wieloma czynnikami, w tym niedoborem białka. Brak białka może prowadzić do bólów głowy na kilka sposobów: przez wywoływanie anemii, powodując niski poziom cukru we krwi.

Omdlenia i osłabienia

Omdlenia i ogólne osłabienie mogą być również spowodowane niedoborem białka. Może to być spowodowane niską zawartością cukru we krwi lub potrzebą organizmu do rozbicia tkanki mięśniowej, aby uzyskać składniki odżywcze, których potrzebuje.

„Mgła mózgu”

Neuroprzekaźniki, takie jak dopamina, epinefryna, norepinefryna i serotonina, są potrzebne do skupienia myśli i są wytwarzane z aminokwasów- bloków budulcowych białka. Badania wykazały, że zrównoważona dieta z odpowiednią ilością białka może poprawić wydajność pracy, umiejętności uczenia się i motoryczne.

Apatia

Białka biorą udział w syntezie hormonów, takich jak dopamina i serotonina, a te pomagają wywoływać pozytywne uczucia, takie jak spokój, podekscytowanie i pozytywne nastawienie, jeśli białka w organizmie jest zbyt mało, możemy odczuwać lęki i zaburzenia nastroju.

Depresja

Spożywanie białka przed snem może pomóc w produkcji tryptofanu i serotoniny, które promują zdrowy sen, jego niedobór może powodować bezsenność, a po dłuższym czasie bez snu, może pojawić się depresja.

Zaparcia i gaz

Niedobór białka może negatywnie wpływać na produkcję enzymów, skurcze mięśni w przewodzie pokarmowym i ogólne trawienie.

Wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów

Ze względu na mniej wydajne przetwarzanie tłuszczów w wątrobie.

Nieregularny cykl menstruacyjny

Dieta niskobiałkowa o wysokiej zawartości węglowodanów przyczynia się do odporności na insulinę, zmęczenia, stanu zapalnego i przyrostu masy ciała, co z kolei zakłóca delikatną równowagę hormonów żeńskich.

Pragnienie cukru

Jeśli w organizmie jest mało białka, jednym z pierwszych objawów, które możesz doświadczyć, jest głód cukru. Ponieważ spożycie białka pomaga utrzymać stały poziom cukru we krwi, będziesz odczuwać głód na słodycze, gdy nie będziesz mieć wystarczającej ilości białka w organizmie.
Zamiast sięgać po batonik lub cukierka, zastanów się, czy spożywane przez Ciebie jedzenie zawiera wystarczającą ilość białka- jeśli nie, skonsumowanie białka pomoże Ci poczuć się pełnym i pozbyć się potrzeby słodyczy.

Przyrost masy ciała

Pokarmy wysokobiałkowe sprawiają, że osoba czuje się bardziej pełna po posiłku, co zmniejsza skłonność do przejadania się lub przekąsek, a także stabilizuje poziom cukru we krwi i utrzymuje masę mięśniową, co pomaga spalić więcej kalorii. Spożywanie niedostatecznej ilości białka, oznacza spożywanie większej ilości innych mikroskładników jak węglowodany czy tłuszcze, które w nadmiarze powodują przyrost masy ciała.

Inne symptomy niedoboru białka:

Nadmierne spanie / letarg;
Nudności;
Biegunka;
Niskie ciśnienie krwi;
Problemy rozwojowe u dzieci;
Upośledzenie umysłowe;
Osłabiony układ odpornościowy;
Utrata masy ciała;
Ból mięśni;
Słabe mięśnie;
Zanik mięśni.

Komplikacje

Jeśli niedobór jest odpowiednio leczony, objawy powinny ustąpić, a leczona osoba powinna powrócić do normalnego stanu zdrowia. Nieleczone objawy mogą się nasilić; pacjent może ostatecznie doznać szoku, a nawet umrzeć.

Niedobór białka w okresie dzieciństwa może narazić dziecko na duże ryzyko opóźnień rozwojowych. Wzrost może być zahamowany i może wystąpić łagodne opóźnienie, a także zaburzenia trawienia lub trzustki. Jeśli niedobór białka nadal trwa, może spowodować osłabienie układu odpornościowego, przez co organizm będzie mniej zdolny do zwalczania infekcji.

Inne możliwe stany, które mogą wynikać z niedoboru białka, obejmują:

Marazm (uwiąd) - ciężkie niedożywienie charakteryzujące się niedoborem energii, występujące zwykle u małych dzieci;
Tłuszczową chorobę wątroby (stłuszczenie wątroby) - białko bierze udział w transporcie lipoprotein i cholesterolu, więc brak białka może prowadzić do tego stanu;
Przewlekłą niewydolność nerek;
Zwiększone ryzyko utraty mięśni, opadanie, powolne gojenie kości, osłabienie kości, złamania i osteoporoza. Białko jest wymagane do wchłaniania wapnia i metabolizmu kości.

Leczenie i profilaktyka

Jeśli doświadczasz któregokolwiek z tych symptomów, pierwszą rzeczą, którą musisz zrobić, to umówienie się z lekarzem. Długotrwały niedobór białka może spowodować znaczące zmiany zdrowia, więc ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem jak najszybciej, gdy zaczniesz odczuwać objawy. Gdy lekarz cię zobaczy, pomoże Ci znaleźć przyczynę twoich problemów. Jeśli faktycznie masz niedobór białka, leczenie jest łatwe i zwykle wymaga jedynie dodania do diety większej ilości białka. Można to osiągnąć poprzez spożywanie pokarmów bogatych w białko, takich jak produkty sojowe (tofu, mleko sojowe), rośliny strączkowe (w tym orzeszki ziemne i produkty z orzeszków ziemnych), ziarna, fasola, nasiona, orzechy, mięso, ryby, jaja lub nabiał. Alternatywą jest stosowanie suplementu białkowego, ogólnie dostępnego w sklepach ze zdrową żywnością.

Niedobór białka C i niedobór białka S to choroby dziedziczne, które prowadzą do krzepnięcia krwi i udaru niedokrwiennego. Osoby dotknięte chorobą powinny unikać czynności, które mogą prowadzić do powstawania zakrzepów, takich jak dłuższy odpoczynek w łóżku lub długie siedzenie podczas pracy, lub podróży.