Sól himalajska - pochodzenie.

Wbrew temu, co sugeruje nazwa, sól himalajska nie pochodzi z Himalajów. wydobywana jest w pakistańskim regionie Pendżab. Teren ten od Himalajów oddalony jest aż o kilkaset kilometrów. Według prastarej legendy pokłady soli odkryte zostały około 326 roku przed naszą erą. Wtedy to wojska prowadzone przez Aleksandra Macedońskiego zatrzymały się na odpoczynek i zauważyły konie, które lizały skały. Jednak nie ma na to potwierdzenia. Pierwsze zachowane przekazy na temat wydobywania soli himalajskiej pochodzą dopiero z osiemnastego wieku naszej ery.

Jak powstały pokłady soli himalajskiej?

Ponad pięćset milionów lat temu, w epoce zwanej prekambr, w tym samym miejscu gdzie dzisiaj znajdują się Himalaje, istniał ocean Tetydy. Po jego wyschnięciu pozostały ogromne złoża soli mineralnej. W wyniku ruchów tektonicznych pomiędzy płytami Indyjską i Euroazjatycką przemieściły się aż o kilkaset kilometrów. Tak utworzyły się na terenie Pakistanu Góry Słone (Salt Range). Obecnie jest to najmłodszy i najbardziej wysunięty na południe przedni fałd płaskowyżu Kohat - Potwar, który składa się z niskich wzgórz i dolin. Prawdopodobnie jest to największe złoże soli kamiennej na świecie, składające się z trzech części wyznaczonych przez bieg rzeki Indus: pasm zachodniego i wschodniego oraz centralnie położonej doliny. Rozciągają się na długości około 300 kilometrów i szerokości od dziesięciu do trzydziestu kilometrów.

Wydobycie soli himalajskiej.

Sól himalajska obecnie wydobywana jest głównie w kopalni soli Khewra znajdującej się w prowincji Pendżab. Kopalnia ta oddalona jest od Himalajów o około 310 kilometrów i położona na wysokości dwieście osiemdziesiąt osiem metrów nad poziomem morza. Rządowe przedsiębiorstwo zarządzające Khewra Mine podaje, że wydobycie soli odbywa się tam za pomocą tradycyjnych metod wykorzystujących metody z 1827 roku. Metody te noszą nazwę "Room and Pillar" czyli po polsku "Pokój i Kolumna". Polegają one na wydobywaniu surowca w płaszczyźnie poziomej tylko częściowo, pozostawiając naturalne układy pomieszczeń i słupów zapewniających stabilną strukturę kopalni. 

Mało kto wie, że tylko niewielka część soli wydobywana w Khewra przeznaczona jest do celów spożywczych. Co więcej, nie jest poddawana oczyszczaniu i rafinowaniu. Jednak na rynku nie musi to być regułą. Czasami handlowcy sami poddają produkty obróbce. 

Właściwości chemiczne i fizyczne soli himalajskiej.

Chlorek sodu (NaCl) stanowi 97 procent składu. Ta właściwość zbliża ją pod względem chemicznym do soli kuchennej. Dlaczego więc jest lepsza od biała soli dostępnej w każdym polskim sklepie? Sól himalajska nie jest na ogół oczyszczana ani rafinowana, dlatego posiada w sobie śladowe ilości pierwiastków, które mają bardzo dobry wpływ na organizm ludzki. 

Sól himalajska poddawana była wielu analizom chemicznym, na podstawie których dokonano pomiaru zawartości poszczególnych pierwiastków. (Informacje znajdziemy między innymi w publikacji "Water and salt: the essence of life. The healing power of nature" Natural Resources, 2003 Peter Ferreira).

Występujące w soli himalajskiej minerały możemy podzielić na trzy grupy:

1. składniki niezbędne dla organizmu (chlor, chrom, cynk, fluor, fosfor, jod, magnez, mangan, miedź, molibden, potas, selen, wapń, żelazo);
2. składniki szkodliwe (toksyczne) dla organizmu (aluminium, kadm, ołów, tal, cyna, rtęć, inne radioaktywne)
3. składniki o działaniu neutralnym dla organizmu (pozostałe elementy wchodzące w skład soli himalajskiej - między innymi lit, beryl, boron, krzem, tytan).

Zgodnie z polskim prawem zawartość pierwiastków w składzie jest ustalana w odniesieniu do sugerowanej dziennej porcji danego produktu. W przypadku soli jest to zawartość pierwiastków i minerałów w jednej łyżeczce, czyli w pięciu gramach. Sól himalajska nie może być uznawana za główne źródło cennych dla zdrowia substancji. Ich zawartość w 5 gramach jest mniejsza niż 15 procent dziennej zalecanej dawki do spożycia. 

Sól cechsztyńska występuje również w Polsce. Jej właściwości fizyczne i chemiczne są bardzo zbliżone do tych w soli himalajskiej. Również kolor często bywa różowy. Jest to wynik podobnych okoliczności historycznych wpływających na powstanie tych surowców. Zatem nie musimy daleko szukać, aby zdobyć cenną różową sól. 

 Sól himalajska - czy tylko różowa?

Kryształy soli himalajskiej z kopalni Khewra mogą być przeźroczyste, jak również przybierać różne barwy. Zdarza się, że wydobyte bryły są koloru białego, różowego, czerwonego, a czasem nawet mocno buraczkowego. Różnice w kolorystyce wynikają przede wszystkim z zawartości dodatkowych pierwiastków. Popularny również w polskich sklepach kolor różowy powstaje dzięki obecnemu w składzie tlenku żelaza. Powinniśmy jednak wiedzieć, że bardzo drobno mielona sól różowa w rzeczywistości wygląda jak polska sól kuchenna.

Sól himalajska - zastosowanie.

Sól himalajska jest powszechnie stosowana jako zamiennik soli kuchennej oraz soli morskiej. Świetnie sprawdza się zarówno w doprawianiu sałatek i innych zimnych przekąsek, jak i podczas gotowania. Jeśli jednak chcemy zachować wszystkie cenne pierwiastki, nie przekraczajmy temperatury 42 stopni Celsjusza. W wyższej temperaturze pierwiastki, które powinny pozytywnie wpłynąć na nasz organizm, zaczną się ulatniać. Ze względu na to, że występuje w różnym stopniu granulowania, a jej kolor jest różowy, wielu szefów kuchni używa jej do dekoracji dań. Intensywność smaku zależy od wielkości spożywanych kryształów.

Sól himalajską wykorzystuje się również do wyrobu lamp solnych. Lampy takie wytwarzane są z dużych kryształów soli, które wydobywane są z tych samych złóż, co sole spożywcze. Zazwyczaj są koloru różowego. Czasami spotyka się także lampy koloru białego oraz różne odcienie brązowego. Lampy takie oświetlane są od wewnątrz żarówką lub świecą, oddając delikatne i kojące światło.

Świetnym sposobem na wykorzystanie soli himalajskiej jest kąpiel w wannie. Takie leżenie w wannie pełnej wody z solą powinien trwać nie więcej, niż trzydzieści minut. Najlepiej, jeśli woda posiada temperaturę taką samą jak ciało. Aby taka kąpiel przyniosła oczekiwane rezultaty na około 100 litrów wody należy zużyć przynajmniej 1,2 kilograma soli. Kąpiel solna uznawana jest przez wielu za jeden z najlepszych sposobów na pozbycie się toksyn z organizmu. Taka kąpiel korzystnie wpływa na organizm w przypadku grypy i przeziębienia, rekonwalescencji po przebytych cięższych chorobach, w przypadku stłuczeń i zwichnięć, bólu mięśni i stawów oraz wspiera leczenie niektórych problemów skórnych.

Sól himalajską znajdziemy również w różnych kosmetykach, na przykład w peelingach i mydłach. Kosmetyki dzięki tej soli uzyskują właściwości odkażające i antybakteryjne. Jednak gruboziarnista sól nie jest polecana do robienia domowych peelingów do twarzy.

Ten gatunek soli wykorzystywany jest również do przepłukiwania zatok, w celu zapobiegania katarom, infekcjom nosa i infekcjom zatok. Używana często do inhalacji nawilża śluzówki nosa i gardła. Wystarczy wsypać garść kryształków soli do naczynia z gorącą wodą, zakryć głowę ręcznikiem i wdychać opary przez kilkanaście minut.

Można również zrobić roztwór z soli himalajskiej i źródlanej wody. Do tego celu należy do naczynia z wodą wrzucić kilka kryształków soli i poczekać, aż się rozpuszczą. Czynność tę powtarzamy do momentu, aż na dnie powstanie osad, a kryształy nie będą się już rozpuszczać. Taką solanką można przemywać zmiany trądzikowe, stosować jako krople do uszu, płukać bolące gardło lub przemywać stopy zakażone grzybicą. 

Ciekawym zastosowaniem kryształków soli walka z promieniowaniem elektromagnetycznym, które emitują urządzenia znajdujące się w domu (np. telewizor, wieża stereo, komputer, laptop, kuchenka mikrofalowa). W tym cel należy rozłożyć jak największą ilość kryształów różowej soli himalajskiej w całym domu, w szczególności tam, gdzie takie urządzenia stoją. To spowoduje znaczne obniżenie poziomu elektrosmogu w pomieszczeniu.

Sól himalajska i jej właściwości zdrowotne.

Ze względu na dużą zawartość pierwiastków, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, soli himalajskiej przypisuje się wiele właściwości prozdrowotnych, na przykład:

• wspomaganie regulacji ciśnienia tętniczego krwi;
• oczyszczanie powietrza;
• nawilżenie i oczyszczenie skóry przy stosowaniu zewnętrznym;
• wspomaganie detoksykacji organizmu;
• wspomaganie utrzymania prawidłowego pH w komórkach skóry;
• podwyższenie libido;
• zmniejszenie lub likwidacja skurczy mięśni;
• wzmacnianie kości;
• wspomaganie regulacji poziomu cukru we krwi;
• wsparcie przy wchłanianiu substancji odżywczych z pożywienia;
• pomaganie w zapobieganiu chorobom nerek;
• wsparcie w leczeniu stanów zapalnych organizmu;
• Ułatwianie zasypiania;
• przez to, że nawilża, spowalnia starzenie się skóry;
• zapobiega infekcjom zatok przy regularnym płukaniu wodą z solą himalajską;
• zapobiega udarom (picie wody z odrobiną soli himalajskiej);
• działanie oczyszczające na jelita;
• usuwa metale ciężkie z organizmu.

Sól himalajska - ciekawostki.

Nazywanie popularnej różowej soli solą himalajską nie do końca jest właściwe. Kopalnia Khewra, z której jest ona wydobywana, nie leży w Himalajach. W rzeczywistości są to tereny Pakistanu.

Oryginalna sól himalajska jest pochodzenia naturalnego, gdyż wydobywana jest przy użyciu tradycyjnych metod, pomijających wszelkie udoskonalenia mechaniczne bądź obróbkę chemiczną. Nie powinna zawierać żadnych zbędnych dodatków, jak na przykład antyzbrylacze.

Sól himalajska nie jest jodowana. Według analiz chemicznych sól z kopalni Khewra w stanie naturalnym nie zawiera więcej niż 0,1 grama jodu na kilogram soli. Dokładna wartość jednak nie jest znana ze względu na to, że metoda pomiaru jest nieprecyzyjna. Polskie prawo wymaga, aby każda sól spożywcza zawierała co najmniej 23 mg jodu na jeden kilogram soli. Z tego powodu naturalna sól himalajska nie może być sprzedawana na terenie Polski legalnie. Również istotne jest to, że zastępowanie soli kuchennej jodowanej różową solą himalajską pozbawioną w znacznym stopniu tego pierwiastka może doprowadzić do schorzeń związanych z brakiem jodu w organizmie.